Przedborska o艣wiata (Tomasz A. Nowak)
28.04.2010.

Szkolnictwo w Przedborzu si臋ga swymi korzeniami 艣redniowiecza. Pierwotne szko艂y powstawa艂y przy ko艣cio艂ach, a ich program nauczania by艂 bardzo mierny. Za艂o偶eniem by艂o g艂贸wnie przygotowanie ch艂opc贸w do ministrantury. Ale by艂o to oczywi艣cie tylko minimum, niejednokrotnie zdarza艂o si臋 te偶, 偶e wywodz膮cy si臋 z ma艂ego miasteczka czy nawet wsi ch艂opak (dla dziewcz膮t droga do zdobycia wykszta艂cenia by艂a jeszcze d艂ugo zamkni臋ta) zdobywa艂 pe艂ne wykszta艂cenie. Pewien poziom wiedzy by艂 niezb臋dny do prowadzenia dzia艂alno艣ci kupieckiej, st膮d te偶 a偶 do upadku Rzeczpospolitej w XVIII wieku takie szk贸艂ki przyko艣cielne funkcjonowa艂y. A ich poziom zale偶a艂 przewa偶nie od miejscowego proboszcza, w kt贸rego gestii szko艂y pozostawa艂y, on te偶 albo sam uczy艂, albo z w艂asnych dochod贸w wyp艂aca艂 pensj臋 nauczycielowi. Na ten cel mog艂y tak偶e 艂o偶y膰 w艂adze miejskie.

Najzdolniejsi z uczni贸w kontynuowali nauk臋, kt贸r膮 cz臋sto sponsorowali im miejscowi duchowni. Pewnym miernikiem poziomu danej szko艂y jest liczba wywodz膮cych si臋 z niej student贸w Akademii Krakowskiej. Album student贸w tej uczelni wymienia w 1400 roku Marcina, syna Stanis艂awa, z Przedborza. Jest to jednocze艣nie pierwsza pisana wzmianka o szkole przedborskiej. W 1414 roku studia podj膮艂 Miko艂aj z Przedborza, w 1426 roku Miko艂aj, syn Andrzeja, trzy lata p贸藕niej Jakub, syn Macieja, w 1436 roku Klemens, syn Wawrzy艅ca, w 1456 Maciej z Przedborza, w 1459 Marcin, syn W艂adys艂awa, w 1465 Albert, syn Dominika, w 1469 Miko艂aj, syn Jana, w 1492 Jan, syn Paw艂a, dwa lata p贸藕niej Jan, syn Miko艂aja, 1499 Maciej, syn Piotra, 1506 Jan, syn Stanis艂awa, w 1513 Pawe艂, syn Marcina, w roku nast臋pnym Jan, syn Jana, w 1519 Jan, syn Wawrzy艅ca oraz Maciej, syn B艂a偶eja, 1522 Jan, syn Wawrzy艅ca, 1525 Stanis艂aw, syn Macieja, 1527, Jakub, syn Wawrzy艅ca, 1531, Jan, syn Jakuba, 1544 Maciej, syn Paw艂a.

Niewielki zas贸b 藕r贸d艂owy nie pozwala na dok艂adne oddanie dziej贸w szkolnictwa w okresie Rzeczypospolitej. Wiadomo, 偶e szko艂a funkcjonowa艂a w 1630 roku. Uczy艂 w niej w贸wczas ks. proboszcz Marcin Oksi艅ski, trzy lata p贸藕niej kleryk Wojciech P艂awmen, a pocz膮wszy od 1644 roku ponownie ks. Oksi艅ski.

W 1779 roku przedborska szko艂a mie艣ci艂a si臋 za karczm膮 proboszczowsk膮, na rogu ko艣cio艂a. Funkcje nauczyciela pe艂ni艂 w niej szlachcic Jan Turowicz. Wydaje si臋, 偶e podana tu lokalizacja budynku szkolnego nie zmienia艂a si臋 przez wieki. Norm膮 by艂o, 偶e szko艂y, 艣ci艣le zwi膮zane z Ko艣cio艂em, lokalizowane by艂y na jego terenie. Czasy Ksi臋stwa Warszawskiego to pocz膮tek rozwoju szk贸艂 elementarnych. Ich zak艂adanie nakaza艂y w艂adze pa艅stwowe, dok艂adnie okre艣lono sposoby finansowania (obci膮偶enie takie na艂o偶ono na wszystkich mieszka艅c贸w posiadaj膮cych dochody), ustalono pensje nauczycielskie, nakazano sporz膮dzenie list dzieci podlegaj膮cych obowi膮zkowi szkolnemu. Nadz贸r nad szko艂ami powierzono dozorom szkolnym. Dzieci do szko艂y posy艂ano od 6. roku 偶ycia, a nauki mia艂y pobiera膰 a偶 do nabycia potrzebnych do 偶ycia wiadomo艣ci, cho膰, bez wzgl臋du na wyniki, nauk臋 ko艅czono przewa偶nie w wieku 11-12 lat. Program szkolny obejmowa艂 pisanie i czytanie, rachowanie w pami臋ci, nauk臋 moraln膮 i religi臋, podstawy higieny, rolnictwa i hodowli, pomiaru grunt贸w, znajomo艣ci miar i wag oraz pieni臋dzy. Nauka odbywa艂a si臋 od 8. rano do 11., a nast臋pnie od 12. do 14. Wakacje trwa艂y od 24 lipca do 24 wrze艣nia. Nauczyciel w ka偶dym roku dokonywa艂 podzia艂u uczni贸w na klasy, w zale偶no艣ci od stopnia opanowania materia艂u.

W tym czasie szko艂y w powiecie opoczy艅skim, w sk艂ad kt贸rego wchodzi艂 Przedb贸rz, zak艂ada艂 dziedzic Pilichowic - Tomasz Wolski, kt贸ry jednak nie interesowa艂 si臋 szko艂膮 w Przedborzu. Szko艂臋, w pewnym sensie prywatn膮, w mie艣cie uda艂o si臋 za艂o偶y膰 dzi臋ki funduszom zebranym przez mieszka艅c贸w w 1811 roku. W pocz膮tkowym okresie jej funkcjonowania cz臋sto zmieniali si臋 nauczyciele, st膮d wniosek, 偶e warunki materialne by艂y bardzo skromne. Od 1814 roku nauczycielem by艂 Walenty Bro艅ski (jego dzieje opisywali艣my w GR w numerze 42. z 14 pa藕dziernika 2004). Decyzje w艂adz szkolnych o utworzeniu przedborskiej szko艂y zapad艂y dopiero w 1817 roku, przewodnicz膮cym miejscowego dozoru szkolnego zosta艂 ks. proboszcz J贸zef Puchalski. Powo艂ano szko艂臋, ale brakowa艂o dla niej budynku. W 1817 roku podj臋to decyzj臋 o budowie, 23 wrze艣nia 1823 roku zatwierdzono jej plan (mia艂a by膰 murowana z kamienia; sfinansowa膰 mia艂y j膮 w艂adze miejskie z w艂asnych dochod贸w).

W 1828 roku Wojciech Lange, dzier偶awca Woli Przedborskiej i przedmie艣cia Widoma, pisa艂 do Komisji Rz膮dowej, 偶e w mie艣cie nie ma szko艂y, a on sam od kilku lat przeznacza艂 na ten cel w艂asny budynek oraz ponosi艂 koszty utrzymania go. Gdyby z tego zrezygnowa艂, w Przedborzu nie by艂oby najprawdopodobniej szko艂y w og贸le, a by艂a tu ona potrzebna. Ucz臋szcza艂y do niej tak偶e dzieci obcokrajowc贸w, kt贸rzy 艣ci膮gn臋li tu do pracy w fabryce Cockerilla. Do przedborskiej szko艂y swe dzieci posy艂ali tak偶e miejscowi 呕ydzi.

W szkole uczy艂 nauczyciel i jego pomocnik. Przewa偶nie sw贸j wk艂ad w proces nauczania mia艂y tak偶e 偶ony nauczycieli, kt贸re uczy艂y dziewcz臋ta typowych prac kobiecych. Za czas贸w Bro艅skiego pomocnikiem by艂 od 1822 roku Franciszek Laskowski, kt贸ry, po odwo艂aniu Bro艅skiego w 1829 roku, awansowa艂 na jego stanowisko. W tym czasie by艂 ju偶 osob膮 w starszym wieku, mia艂 bowiem 60 lat. Uczy艂 tu tak偶e F. Hoffmajer, kt贸ry sporz膮dzi艂 inwentarz sprz臋t贸w szkolnych: sto艂y sosnowe w z艂ym stanie by艂y 2, 艂awek d艂ugich 3 sztuki, by艂y te偶 3 d艂ugie sosnowe 艂awki i jedna tablica. Hoffmajera zast膮pi艂 Karol Malczewski.

Problemy z lokalem szkolnym trwa艂y nadal w latach 30. XIX wieku. W 1830 roku dzier偶awca ekonomii przedborskiej chcia艂 za sum臋 4 tys. z艂 sprzeda膰 sw贸j budynek nieopodal mostu, ale dla miasta by艂a to cena zbyt wyg贸rowana. Dwa lata p贸藕niej na szko艂臋 wydzier偶awiono trzy pomieszczenia w domu Marianny Soko艂owskiej. W jednej sali mia艂y odbywa膰 si臋 lekcje, a dwa pokoje przeznaczono na mieszkanie dla nauczyciela. W 1834 roku znaczna cz臋艣膰 miasta sp艂on臋艂a, pomieszczenia szkolne zaj膮艂 dla siebie proboszcz. Natomiast z powodu braku pomieszcze艅 w mie艣cie, szko艂a nie mo偶e by膰 utrzymana, a nauczyciel wakowa膰 musi. Szybko jednak wynaj臋to nowy dom (umow臋 zawarto do 1837 roku), tym razem od Baltazara Dengowskiego.

Mieszka艅cy jednak widzieli potrzeb臋 budowy szko艂y. Proboszcz odda艂 na ten cel parcel臋 przy ul. Ko艣cielnej. Budow臋 uko艅czono w 1837 roku. Powsta艂 murowany dom, pokryty dach贸wk膮, o trzech izbach - jednej dla uczni贸w i dw贸ch dla nauczyciela.

W tym samym roku zmieni艂 si臋 opiekun szko艂y. Ze stanowiska tego zwolniono ks. Szczepana Mrozowskiego. Pomi臋dzy nim a nauczycielami, kt贸rzy cz臋sto zmieniali si臋 w tym czasie, dochodzi艂o do konflikt贸w na tle uposa偶enia i nieregularnego wyp艂acania pensji oraz o stanowisko nauczyciela, kt贸re chcia艂 zaj膮膰 sam duchowny. Nowym opiekunem zosta艂 przedborski aptekarz Jan Prusinowski. Ale i za jego rz膮d贸w nadal nauczyciele przybywali tu na kr贸tko. Powodem by艂y znowu z艂e warunki pracy. Ju偶 w 1844 roku budynek szkolny wymaga艂 remontu. Podj臋te prace by艂y ostatnimi, gdy偶 w艂adze odmawia艂y pozwole艅, co by艂o skutkiem pog艂臋biaj膮cej si臋 rusyfikacji. Pogarsza艂 si臋 wi臋c nie tylko stan szko艂y, ale tak偶e jej wyposa偶enia, kt贸re w tego typu szk贸艂kach i tak by艂o ubogie i sk艂ada艂o si臋 z kilku 艂awek, jakiej艣 szafki na ksi膮偶ki i tablicy.

Sytuacj臋 pogorszy艂y jeszcze walki, jakie stoczyli tu powsta艅cy z wojskami carskimi w czerwcu 1863 roku. Wyposa偶enie i zbiory szko艂y zosta艂y zdewastowane przez 偶o艂nierzy rosyjskich, a sama szko艂a zupe艂nie zniszczona od armatnich wystrza艂贸w. Konieczne by艂o wynaj臋cie nowego pomieszczenia, ale miasto cierpia艂o na braki mieszkaniowe, gdy偶 du偶a cz臋艣膰 miasta zosta艂a zniszczona w czasie walk powsta艅czych. W takiej sytuacji podj臋to si臋 znacznego wysi艂ku finansowego i przyst膮piono do remontu szko艂y przy wsparciu finansowym w艂adz. W mi臋dzyczasie sw贸j dom wyremontowa艂 nauczyciel J贸zef Zag贸rowski i w nim uczy艂 zg艂aszaj膮ce si臋 dzieci.

Nowy rozdzia艂 w szkolnictwie rozpocz膮艂 si臋 po upadku powstania styczniowego. Szko艂y istnia艂y nadal, ale sta艂y si臋 narz臋dziem rusyfikacji, wprowadzono obowi膮zek nauczania j臋zyka rosyjskiego. Zlikwidowano te偶 urz膮d opiekuna szko艂y. Na potrzeby szko艂y kupowano nowe ksi膮偶ki i czasopisma, ale by艂y one starannie dobierane przez cenzur臋. W 1884 roku w艂adze domaga艂y si臋, by ks. 呕mudowski wyk艂ada艂 religi臋 w j臋zyku rosyjskim i aby uczono geografii rosyjskiej.

Poziom nauczania by艂 niski, do tego z艂e warunki, niech臋膰 rodzic贸w do posy艂ania dzieci na nauk臋, marni byli te偶 cz臋sto nauczyciele, cho膰 chlubne wyj膮tki si臋 zdarza艂y. Tak by艂o w przypadku Mariana Kucza, kt贸ry obj膮艂 szko艂臋 w Przedborzu w 1873 roku. Jego inicjatyw膮 by艂o powo艂anie szko艂y dla terminator贸w pracuj膮cych w warsztatach rzemie艣lniczych. By艂a to tzw. szko艂a niedzielno-rzemie艣lnicza (w roku 1878/1879 ucz臋szcza艂o do o niej 16 uczni贸w). Za niewielk膮 dop艂at臋 do pensji, w 1875 roku zorganizowa艂 polow膮 sal臋 gimnastyczn膮, kt贸ra powsta艂a na podw贸rku szkolnym.

Od 1876 roku dotychczasowa jednoklasowa szko艂a powi臋kszy艂a si臋 o klas臋 drug膮. Marian Kucz zorganizowa艂 eksponaty pogl膮dowe do nauczania przyrody, geografii i nauk zwi膮zanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego. Nauczyciel ten by艂 ju偶 w podesz艂ym wieku, dlatego dodano mu pomocnik贸w do szko艂y niedzielno-rzemie艣lniczej. Kucz w Przedborzu pracowa艂 tylko 5 lat, ale by艂 to okres dla szko艂y bardzo owocny. Do zas艂ug tego nauczyciela nale偶y tak偶e zakup mi臋dzy innymi ma艂ego francuskiego mikroskopu. Na stanowisku zast膮pi艂 go w 1878 roku Julian Borowski.

Julian Borowski przy obj臋ciu szko艂y sporz膮dzi艂 inwentarz biblioteki szkolnej (142 pozycje). W tych latach nast臋powa艂y du偶e rotacje na stanowisku pomocnika nauczyciela, co zapewne znowu mia艂o zwi膮zek z trudnymi warunkami pracy. Julian Borowski prowadzi艂 tak偶e dzia艂alno艣膰 pozaszkoln膮. W 1877 roku za艂o偶y艂 teatr amatorski. Przedstawienia odbywa艂y si臋 w dawnych koszarach wojskowych co 6-8 tygodni. Organizatorem i re偶yserem by艂 Borowski, a jego spektakle 艣ci膮ga艂y do Przedborza okoliczne ziemia艅stwo. Przedstawienia te odgrywa艂y du偶膮 rol臋 w 偶yciu spo艂eczno-kulturalnym miasta.
Julian Borowski swoj膮 aktywn膮 dzia艂alno艣ci膮 spo艂eczn膮, a tak偶e zapewne postaw膮 w czasie strajk贸w w 1905-1906 roku, narazi艂 si臋 w艂adzom. W konsekwencji straci艂 posad臋, podobnie jak jego pomocnik Ludwik Sokalski, kt贸ry jednak po pewnym czasie powr贸ci艂 do swych obowi膮zk贸w. W 1914 roku Sokalski nadal pracowa艂 w tej szkole, drugim nauczycielem by艂 Lucjan Kosi艅ski. Natomiast w istniej膮cej ju偶 szkole 偶e艅skiej naucza艂y Zofia Liszewska i Leontyna Krzemie艅.

Miejsce Borowskiego zaj膮艂 Edward Polubisz, kt贸ry rozwi膮za艂 szko艂臋 niedzielno-rzemie艣lnicz膮, bo uwa偶a艂, 偶e by艂a ona 藕le prowadzona i nie cieszy艂a si臋 zainteresowaniem uczni贸w. W Przedborzu pracowa艂 do 1909 roku. Po nim stanowisko nauczyciela pierwszego obj膮艂 Lucjan Kosi艅ski. Za jego czas贸w szko艂a mie艣ci艂a si臋 w budynku pofabrycznym przy ul. Piotrkowskiej. W pami臋ci mieszka艅c贸w zapisa艂 si臋 jako cz艂owiek lubi膮cy pi臋kno i przyrod臋, bo wraz z mieszka艅cami upi臋ksza艂 miasto kwiatami i klombami.  W 1885 roku z dwuklasowej szko艂y powsta艂y dwie szko艂y: dwuklasowa szko艂a m臋ska, w kt贸rej naucza艂 starszy nauczyciel Borowski i m艂odszy Franciszek 艢liwi艅ski, oraz jednoklasowa szko艂a 偶e艅ska, w kt贸rej uczy艂a Julia Gajzler, a nast臋pnie Zofia Liszewska.

Dzi臋ki wspomnieniom Jadwigi Zieli艅skiej (1904-2001) wiemy co nieco na temat szkolnictwa w pocz膮tkach XX wieku. Przed pierwsz膮 wojn膮 艣wiatow膮 szko艂a nadal mie艣ci艂a si臋 w dw贸ch budynkach, w jednym uczyli si臋 ch艂opcy, a w drugim dziewcz臋ta.

Szko艂a m臋ska by艂a na tzw. Winnicy, czyli na dzisiejszej ulicy Pocztowej nr 28. By艂y tam dwie du偶e sale szkolne oraz mieszkanie dla nauczyciela, plac zabaw, podw贸rze i du偶y ogr贸d owocowy.

Dziewcz臋ta uczy艂y si臋 przy ul. Ko艣cielnej nr 24. Budynek szko艂y by艂 obszerny, z wej艣ciem od frontu i drugim, tylnym na plac szkolny (by艂y tu piwnice, zaplecze gospodarcze, kom贸rki i kilka ubikacji). Cztery sale szkolne mia艂y po dwa okna frontowe i tylne.

Nauka odbywa艂a si臋 przez ca艂y dzie艅, ale z dwugodzinn膮 przerw膮 obiadow膮. Opr贸cz typowej nauki uczniowie mieli zaj臋cia praktyczne, dla ch艂opc贸w w szkolnym ogrodzie, natomiast uczennice zg艂臋bia艂y tajniki rob贸t r臋cznych na drutach (po艅czochy, skarpety, haftowanie). W szkole stosowano kary - bicie rzemieniem lub za zaniedbania w nauce - siedzenie w kozie po lekcjach. Natomiast dziewcz臋tom wk艂adano na g艂ow臋 o艣le czapy. Uczennica siedzia艂a w takiej czapce w 艂awce tu偶 przy oknie, wi臋c przechodnie z ulicy doskonale widzieli ukaran膮.

Uczono tak偶e 艣piewu na uroczysto艣膰 urodzin i imienin cara: "Bo偶e, cara chroni". W dniu carskiego 艣wi臋ta dzieci otrzymywa艂y po 2 lub 3 cukierki lub po jednym zeszycie i o艂贸wku.
Uczniowie przedborskich szk贸艂 chodzili z nauczycielami na wycieczki do pobliskich las贸w, najcz臋艣ciej do lasku przy ulicy Koneckiej. Uczennice 偶e艅skiej szko艂y by艂y zapraszane na Miejskie Pola do bezdzietnych pa艅stwa Jab艂o艅skich (pan Jab艂o艅ski by艂 emerytowanym s臋dzi膮). Cz臋艣膰 Miejskich P贸l nazwano Jab艂onn膮 w艂a艣nie od ich nazwiska.

Okres okupacji i pierwszej wojny 艣wiatowej bardzo charakterystycznie zako艅czy艂 si臋 w dziejach przedborskiej szko艂y w 1918 roku. Po przybyciu do miasta konnego oddzia艂u legionist贸w, jeden z 偶o艂nierzy roztrzaska艂 szabl膮 wisz膮cy nad szko艂膮 szyld z austriackim or艂em. 

Od 1927 roku szko艂a podstawowa mie艣ci艂a si臋 w pochodz膮cym z poprzedniego wieku budynku Rady Miejskiej. Urz臋dnicy miejscy przenie艣li si臋 do dawnej szko艂y m臋skiej.

W okresie mi臋dzywojennym wzrasta艂a liczba mieszka艅c贸w miasta. Konieczne wi臋c by艂o uruchomienie jeszcze jednej szko艂y. Tak w 1938 roku powsta艂a nowa szko艂a przy ulicy Le艣nej. W tym czasie wi臋kszo艣膰 dzieci 偶ydowskich ucz臋szcza艂a do szk贸艂 wyznaniowych, w kt贸rych na kr贸tko przed wojn膮 wprowadzono j臋zyk polski jako drugi wyk艂adowy. Poza tym istnia艂y te偶 szko艂y prywatne.

W czasie okupacji niemieckiej szkolnictwo polskie sprowadzono do minimum, dzieci mia艂y si臋 uczy膰 jedynie podstaw pisania, czytania i liczenia. W艂a艣ciwie w tym czasie trudno jest m贸wi膰 o jakimkolwiek oficjalnym procesie edukacyjnym. Oczywi艣cie osobnym tematem jest tajne nauczanie. W Przedborzu szczeg贸lnie pr臋偶nie funkcjonowa艂o ono na szczeblu szko艂y 艣redniej. Planowe niszczenie polsko艣ci i narodowej kultury powodowa艂o, 偶e w obozach koncentracyjnych znale藕li si臋 nast臋puj膮cy nauczyciele: W艂adys艂aw Sosna, Kazimierz Florczak, Stefan Gatkowski, Zdzis艂aw Fidel, Wac艂aw Wolski, Antoni 呕urawski (trzej ostatni zostali zamordowani).

Nowy etap w szkolnictwie rozpocz膮艂 si臋 wraz z wyzwoleniem. 16 stycznia 1945 roku do Przedborza wkroczy艂y oddzia艂y Armii Czerwonej. W sprawie szkolnictwa do komendanta miasta zwr贸ci艂 si臋 nauczyciel Czes艂aw Turno. Do uruchomienia szko艂y brakowa艂o praktycznie wszystkiego, pocz膮wszy od wyposa偶enia klas, przez nieistnienie odpowiednich sal, po braki w kadrze nauczycielskiej. 30 stycznia wojskowe w艂adze rosyjskie wyda艂y, napisany w j臋zyku polskim i rosyjskim, ok贸lnik, kt贸ry zezwala艂 na zaj臋cie na potrzeby szko艂y budynku przy ulicy Le艣nej. Brzmia艂 on tak: Zarz膮dzam natychmiast zaj膮膰 pod szko艂臋 pomieszczenie na ul. Le艣nej, natychmiast oczy艣ci膰 to pomieszczenie i przyleg艂e tereny do szko艂y. Czasowy zarz膮dzaj膮cy miastem Przedborzem, Pardzin - starszy Leitienant Komendant Wojskowy.
Do przygotowania budynku i ca艂ego terenu zabrali si臋 uczniowie i ich rodzice. Du偶y wk艂ad w te prace mieli tak偶e miejscowi stolarze, kt贸rzy przygotowali 250 艂awek, 8 stolik贸w i 2 szafy.

22 lutego odby艂o si臋 posiedzenie rady pedagogicznej. Do pracy zg艂osi艂o si臋 9 nauczycieli, z Czes艂awem Turno jako kierownikiem. Poleci艂 on nauczycielom rozpocz膮膰 nauk臋 na podstawie programu nauczania z 1939 roku. W tym czasie nauk臋 podj臋艂o 771 uczni贸w. W maju uruchomiono bibliotek臋 szkoln膮, kt贸ra powsta艂a dzi臋ki przekazaniu przez Janin臋 Sosn臋 162 ksi膮偶ek szkolnych, kt贸re ukrywa艂a w czasie okupacji. 艁膮cznie biblioteka mia艂a blisko 200 pozycji.

W roku szkolnym 1945/46 zreorganizowano szkolnictwo miejskie, tworz膮c dwie odr臋bne szko艂y, ale mieszcz膮ce si臋 w jednym budynku. Kierownikami szk贸艂 byli Czes艂aw Turno i W艂adys艂aw Sosna, kt贸ry powr贸ci艂 z obozu koncentracyjnego. W roku szkolnym 1948/49 uczni贸w gimnazjum przeniesiono do budynku przy ul. Piotrkowskiej, a uczni贸w szko艂y nr 1 do ratusza przy ul. Mostowej.

Z czasem coraz bardziej konieczne stawa艂o si臋 wybudowanie nowej szko艂y. Inicjatyw臋 tak膮 podj臋to w ramach zakrojonej na skal臋 ca艂ego kraju akcji budowy 1000 szk贸艂 na tysi膮clecie pa艅stwa polskiego. Fundatorem szko艂y by艂a Rzemie艣lnicza Sp贸艂dzielnia Zaopatrzenia i Zbytu, na co przeznaczono 8,5 miliona z艂otych. Centrala Zarz膮du Zwi膮zku Rzemie艣lniczych Sp贸艂dzielni zakupi艂a dla szko艂y bibliotek臋 o warto艣ci 50 tys. z艂otych. Przedborska szko艂a by艂a 57. obiektem tego typu w wojew贸dztwie.

Otwarcie szko艂y im. Kazimierza Wielkiego nast膮pi艂o 7 listopada 1966 roku. Na uroczysto艣ci zebra艂o si臋 kilka tysi臋cy mieszka艅c贸w miasta i okolicznych wsi. Przem贸wienie wyg艂osi艂 zast臋pca przewodnicz膮cego Prezydium Wojew贸dzkiej Rady Narodowej, Stanis艂aw B膮k-Dzier偶y艅ski. Tablic臋 pami膮tkow膮 tysi膮clatki ods艂oni艂 wiceminister Jan Dobrzeniecki.

 

Tomasz A. Nowak

Muzeum Regionalne im. Stanis艂awa Sankowskiego w Radomsku

 

Opracowanie opublikowa艂a Gazeta Radomszcza艅ska, nr 52 z 2005 r. (cz. 1) i nr 1 z 2006 r. (cz. 2).