SZACHY w Przedborzu

Szachy, jakże magiczne słowo. Wielu z nas podziwiało i zazdrościło innym, że potrafią pasjonować się tą grą. W Przedborzu jest wiele osób, dla których szachy to część ich życia. To nie tylko pasja i wspaniały relaks przy szachownicy z kolegą czy koleżanką, ale także okazja do spotkań towarzyskich. Ważną rzeczą jest, nie tylko sama gra, ale także to, by ją popularyzować, a do tego potrzeba prawdziwych pasjonatów i społeczników. W Przedborzu taką osobą był i jest Kol. Wacław Bracichowicz. W 1969 roku z chwilą podjęcia pracy w Zakładach Doskonalenia Zawodowego zaczął zachęcać młodzież do gry w szachy, uczył ich, organizował turnieje. Jednocześnie upowszechniał tą grę na terenie miasta, najczęściej w kawiarniach, ale także na otwartej przestrzeni, np. na Przedborskim Rynku, na błoniach. Z tego okresu zachowała się następująca informacja:

Fot. 1. Pierwsza wzmianka o Mistrzostwach Przedborza w szachach.

Za początek szachów jako sportu w Przedborzu należy uznać rok 1978. Wtedy to w Międzyzakładowym Klubie Sportowym „Pilica” powstała sekcja szachowa. Oczywiście główną rolę w jej powstaniu odegrał Kol. W. Bracichowicz, który tak to wspomina: „To Kol. Leszek Grabowski, nie tylko namówił mnie do utworzenia tej sekcji, ale także dużo mi pomagał w sprawach organizacyjnych, pomagali także Kol. Henryk Młynek i Wiesław Boczkowski”. Swoją pomoc okazał Pan Józef Gromadzki, ówczesny Prezes Okręgowego Związku Szachowego WFS w Piotrkowie Trybunalskim.

Należy jasno powiedzieć, jaki był główny cel powstania sekcji szachowej. Wiadomo, że nuka gry w szachy ma pozytywny wpływ na młodego człowieka: rozwija pamięć i wyobraźnię przestrzenną, kształci umiejętność abstrakcyjnego i logicznego myślenia, wpływa na rozwój intelektu, zwiększa aktywność umysłową, rozbudza twórcze zdolności. Z tych powodów, celem stało się przyciągnięcie do klubu jak największej ilości dzieci i młodzieży, nauczenie ich tej pięknej gry, doskonalenie jej, umożliwienie im szerokiego uczestnictwa w różnego typu zawodach sportowych, nie tylko na terenie miasta, ale także na arenie ogólnopolskiej.

Ważny stał się aspekt wychowawczy, albowiem szachy uczą: odwagi i odpowiedzialności za własne decyzje, cierpliwości, wytrwałości, pokory, szacunku do przeciwnika i samego siebie, koncentracji. Powiedzielibyśmy teraz, że była to ogromna inwestycja w umysły dzieci i młodzieży.

Organizacja pracy sekcji szachowej

Szkolenia treningowe odbywały się w Świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej, mecze rozgrywano w Ośrodku Nowoczesnej Gospodyni przy ulicy Warszawskiej, w świetlicy ZDZ lub w Szkole Podstawowej.

Fot. 2. Drużyna „Pilicy” w czasie meczu

(od lewej - T. Grabalski, W. Bracichowicz, W. Mularczyk, S. Padula i stojący W. Domagała).

Zawodnicy spotykali się dwa razy w tygodniu (czasami 3 razy) na około 4 godziny. Prowadzone były wtedy zajęcia teoretyczne i gra praktyczna. Najczęściej zawodnicy byli podzielenie na 3 grypy: A, B i C, a kryterium była siła gry. Po zakończeniu rozgrywek danego cyklu dwóch zawodników spadało do niższej klasy i jednocześnie dwóch awansowało wyżej. Nad wszystkim opiekę sprawował W. Bracichowicz, jako sędzia i instruktor szachowy, pomagali mu: W. Domagała T. Grabalski, G. Margas, W. Mularczyk, S. Padula i R. Symonides. Poniżej dokumenty Kol. W. Bracichowicza.

Fot. 3. Legitymacja Szachowa.

Fot. 4. Książka Pracy Instruktora.

Fot. 5. Legitymacja Instruktora.

Oprócz tych, systematycznie prowadzonych zajęć, odbywały się turnieje dostępne dla wszystkich, takie jak: klasyfikacyjne (można było tutaj podnieść swoją kategorię szachową), błyskawiczne na zakończenie roku, Mistrzostwa Przedborza i inne. Klub umożliwiał także uczestniczenie w różnych turniejach szachowych poza gminą Przedbórz oraz także w rozgrywkach ligowych.

Kalendarium

Lata 1978 - 1980

Drużyna szachowa została zgłoszona do rozgrywek Klasy A województwa piotrkowskiego. Pierwszy „historyczny” mecz odbył się w Piotrkowie Tryb. ze „Startem” II. Wynik 3:5. Skład drużyny: J. Błasiński, W. Boczkowski, W. Bracichowicz, G. Kamiński, H. Młynek, S. Padula, R. Symonides i D. Walczak. Pozostałe wyniki: z LZS Piotrków – 3:5; z Concordią II Piotrków – 2:6; z MRKS „Stal” II Radomsko – 3,5:3,5; z LKS Bełchatów – 5:3 (pierwsza wygrana); z „Wistomem” Tomaszów – 1:7 i ze „Startem” II Tomaszów – 5:3 (następna wygrana). Oprócz wcześniej wymienionych zawodników drużynę reprezentowali: J. Kwiatkowski, W. Mularczyk, Z. Smok, J. Stolecki, J. Sztandera.

W sezonie 1978/79 i 1979/80 drużyna występowała w Klasie A podnosząc swoje umiejętności i pozyskując coraz więcej zawodników. Wymienić tu należy: R. Auguścika, Sz. Balińskiego, W. Błotnickiego, M. Bobrasa, K. Bożek, W. Domagałę, T. Grabalskiego, K. Grygla, G. Margasa, G. Nowaka, K. Nowakowskiego, M. Naczyńskiego, G. Rzepeckiego, J. Stępnia, W. Stępnia, K. Walczaka, G. Żurawskiego. Dzięki dobrej pracy, wyniki były coraz lepsze, tak, że drużyna wywalczyła awans do Ligii Wojewódzkiej na sezon 1980/1981.

Fot. 6. Plakietka sekcji szachowej z 1980 r.

Jako ciekawostka: plan finansowy sekcji w roku 1980.

Rok 1981

Coraz więcej chętnych do gry w szachy. Sekcja szachowa liczyła już 31 zawodników, w tym:

Do rozgrywek zostały zgłoszone 2 drużyny. I drużyna grała w Klasie Wojewódzkiej z takimi drużynami jak MRKS Radomsko, LKS Bełchatów, Concordia Piotrków, Start Tomaszów, Start Piotrków, zajmując 5 miejsce. Jednocześnie II drużyna grając w Klasie A zajęła I miejsce.

Skład podstawowy:

K. Bożek, Z. Charęza, W. Domagała, T. Grabalski, B. Kądziela, G. Margas, W. Mularczyk, G. Nowak, S. Padula, R. Symonides.

Pozostali zawodnicy:

Seniorzy: W. Błotnicki, W. Boczkowski, W. Bracichowicz, H. Młynek, J. Patek, Z. Smok.

Kobiety: Z. Grabowska, U. Relidzyńska, D. Walczak.

Juniorzy starsi: K. Grygiel, M. Miłosz, K. Niepsuj, G. Rzepecki.

Juniorzy młodsi: T. Kałuziński, K. Rzepecki, J. Stępień.

Juniorki: A. Janik, B. Pełka, A. Poborska, B. Wyciszkiewicz.

Niestety, od dnia 13 grudnia zajęcia sekcji zostały zawieszone ze względu na stan wojenny.

Rok 1982

W stanie wojennym legalna gra w szachy została zakazana, należało uzyskać zgodę odpowiednich władz:

Fot. 7. Prośba o wyrażenie zgody na prowadzenie zajęć szachowych w stanie wojennym.

Fot. 8. Decyzja zezwalająca na zajęcia szachowe w stanie wojennym.

Sekcja szachowa mogła rozpocząć działalność od nowa.

Była tylko jedna drużyna, grała w Klasie Wojewódzkiej, dołączyli do niej nowi zawodnicy: M. Janowska, D. Nowak, A. Poborski, W. Tomczak.

W miesiącu wrześniu odbył się Turniej Kwalifikacyjny dla zawodników klubu z udziałem 22 osób.

W. Domagała zajął 4 miejsce w turnieju Horsta Podolskiego w Łodzi i tym samym uzyskał prawo reprezentowania województwa w finale Mistrzostw Polski Nauczycieli.

Fot. 9. Efekt występu na turnieju szachowym nauczycieli.

Na zakończenie roku zorganizowano turniej błyskawiczny z pulą nagród 2 300 zł., wzięło w nim udział 23 zawodników, oto wyniki:

Rok 1983

Istnieją dwie drużyny, jedna gra w Klasie Wojewódzkiej, druga w Klasie A. Dołączają nowi zawodnicy: M. Aleksandrowicz, J. Gaj, N. Jończyk, E. Kłobucki, A. Kowalewski, A. Kruk, K. Piwowarczyk, D. Stachurski, Cz. Stawiarski, P. Stawiński, E. Stolecka, M. Ślusarczyk, D. Todynek, M. Wilk.

Rozgrywany jest turniej kwalifikacyjny dla 18 juniorów młodszych klubu, będący jednocześnie mistrzostwami Przedborza w tej kategorii, oto wyniki:

Zawodnicy Ci wypełnili normy na V kategorię szachową. Otrzymali także cenne nagrody o łącznej wysokości 4 000 zł, ufundowane przez Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej w Przedborzu.

Prowadzono dalszą popularyzację szachów np. poprzez:

1. Zorganizowanie Turnieju Eliminacji X Ogólnopolskiej Spartakiady Młodzieży Makroregionu Centralnego juniorów młodszych z udziałem 52 chłopców i 23 dziewcząt z 8 województw.

Fot. 10. Działacze szachowi na Sali OSP w Przedborzu.

Fot. 11. Awers i rewers pamiątkowego ryngrafu. Podobne otrzymali uczestnicy spartakiady.

2. Wyjazd uczniów ZSG do Piotrkowa Tryb. celem obserwacji Mistrzostw Polski w Szachach seniorów.

Na zakończenie roku odbył się kolejny turniej błyskawiczny, wzięło w nim udział 22 zawodników, wyniki:

Zwraca uwagę znakomity wynik młodej zawodniczki M. Janowskiej.

Kol. M. Mularczyk, T. Grabalski i W. Bracichowicz uczestniczyli IV Ogólnopolski Turnieju Szachowym im. Mjr Hubala w Tomaszowie Maz. 

Rok 1984

Drużyna gra w Lidze Wojewódzkiej, bez większych sukcesów (IV miejsce) z wyjątek stanowi bardzo dobra gra M. Janowskiej - zajęła I miejsce na szachownicy juniorki.

Nowymi zawodnikami są: M. Arwar, J. Auguścik, J. Poborski, A. Rzadkowski, L. Todynek, A. Zasobniak, D. Ziomek.

Od początku powstania sekcji szachowej Kol. W. Bracichowicz był działaczem Okręgowego Związku Szachowego. W tym roku otrzymał Brązową Honorową Odznaką Polskiego Związku Szachowego.

Fot. 12. Legitymacja Brązowej Honorowej Odznaki PZSz.

Wyniki turnieju błyskawicznego na zakończenie roku (20 zawodników):

Rok 1985

Sekcja liczy 32 zawodników (4 z II kategorią, 3 z III kategorią, 2 z IV kategorią, 4 z V kategorią), posiada 2 instruktorów, 2 sędziów z I i III klasą mistrzowską.

W rozgrywkach uczestniczą 2 drużyny, pierwsza w lidze okręgowej, druga w klasie A, nowi zawodnicy: Z. Mroziński, P. Bednarczyk, S. Poborski, R. Aleksandrowicz, A. Pęcherzewski.
Ponownie znakomite wyniki w drużynie M. Janowskiej (7,5 pkt z 8).

Zawodnicy klubu: M. Janowska i D. Stachurski reprezentują województwo piotrkowskie na XII Spartakiadzie Młodzieży makroregionu centralnego.

Wyniki turnieju błyskawicznego na zakończenie roku (26 zawodników):

Od roku 1969 Zarząd Główny Zakładów Doskonalenia Zawodowego organizuje OLIMPIADY SZACHOWE dla uczniów tych szkół. W dniach od 4 do 6 maja w Przedborzu odbyła się XV Olimpiada. Organizatorem była sekcja szachowa MZKS Pilica.

Fot. 13. Otwarcie XV Olimpiady Szachowej Szkół ZDZ.

Rok 1986

Sekcja zrzesza 36 zawodników. Kapitanem drużyny seniorów jest T. Grabalski a juniorów D. Stachurski, obie drużyny grają w Klasie Wojewódzkiej.

Zawodnicy klubu: M. Janowska (8 miejsce) i D. Stachurski reprezentują Województwo Piotrkowskie na XIII Spartakiadzie Młodzieży makroregionu centralnego.

Według sprawozdania rocznego KFT – 24 koszty utrzymania sekcji – 90 tys. zł. (12,7 % kosztów całego klubu). 

Lata 1987 - 1990

Sekcja liczy 28 zawodników. W rozgrywkach uczestniczą 2 drużyny w lidze okręgowej seniorów i juniorów.

Fot. 14. Licencja zawodnicza Pana Z. Smoka.

Zawodniczka klubu M. Janowska reprezentuje województwo piotrkowskie na XIV Spartakiadzie Młodzieży makroregionu centralnego zajmując 5 miejsce.

Zawodnik klubu P. Bednarczyk zajmuje IV miejsce w Mistrzostwach Województwa Juniorów Starszych.

W Mistrzostwach Województwa Piotrkowskiego Juniorów E. Kłobucki zajął 8 miejsce.

Dla przykładu w 1987 r. koszty utrzymania sekcji wynosiły 90 tys. zł. (7,4 % kosztów całego klubu).

Lata 1993 - 1998

W zajęciach szachowych czynnie brało udział około 30 osób. W rozgrywkach ligi okręgowe uczestniczy drużyna juniorów. Sukcesem jest to, że w 1994 r. drużyna juniorów w składzie: W. Włodarski, H. Padula, P. Chudy, A. Chudy, Ł. Banaszczyk, D. Jańczak, D. Zając, A. Bracichowicz, A. Wilk, S. Ślusarski, A. Metrycka i P. Metrycka i E. Boczkowska zdobyła Mistrzostwo Okręgu Piotrkowskiego, uzyskując możliwość walki o II ligę. W roku następnym wyprawa do Aleksandrowa Kujawskiego była nieudana (remis i 1 przegrany mecz) i szansa nie została wykorzystana.

Rok 1998 to koniec działalności sekcji szachowej, ale to nie koniec szachów w Przedborzu. Nadal można przyjść do świetlicy Spółdzielni Mieszkaniowej i spędzić czas przy szachownicy.

W roku szkolnym 2007/2008 z inicjatywy burmistrza w Zespole Szkolno-Gimnazjalnym zorganizowano zajęcia koła szachowego. Jednak z uwagi na brak chętnych po roku odstąpiono od tego pomysłu.

Mistrzostwa Przedborza w Szachach

Fot. 15. Dyplomy z Mistrzostw Przedborza.

Sukcesy szkół

Jednym z celów działalności sekcji szachowej było umożliwienie dzieciom i młodzieży szerokiego uczestnictwa w różnego typu zawodach sportowych, nie tylko na terenie miasta, ale także na arenie ogólnopolskiej. Przykładem, że cel ten realizowano, są sukcesy indywidualne i drużynowe szkół z terenu miasta, świadczy to o znakomitym wyszkoleniu zawodników.

Rok szkolny 1979/80

1) Drużyna reprezentująca Szkołę Podstawową w Przedborzu w składzie: Katarzyna Bożek, Miłosz Naczyński i Grzegorz Nowak pod opieką W. Domagały wywalczyła I miejsce w Województwie Piotrkowskim i uzyskała awans do Mistrzostw Polski Szkół Podstawowych w Szachach. Mistrzostwa odbywające się w Broku nad Bugiem przyniosły następujące wyniki: Drużyna – 14 miejsce na 49 startujących, K. Bożek – 19 (na 49), M. Naczyński – w połowie stawki (na 98 zawodników) i G. Nowak - 9 miejsce w Polsce. Można to uznać za jeden z największych (może nawet największy) sukcesów sportowych uczniów Szkoły Podstawowej. Warto dodać, że w grze błyskawicznej opiekunów W. Domagała zajął I miejsce.

2) Drużyna ZDZ Przedbórz (G. Margas, K. Grygiel) wzmocniona zawodnikiem ZDZ Łódź (M. Konarski) wywalczyła I miejsce w kraju na XII OLIMPIADZIE Zakładów Doskonalenia Zawodowego w Opolu. Witając się z Panem Krzysztofem Gryglem wypada powiedzieć: dzień dobry MISTRZU.

Rok szkolny 1981/82

Drużyna Szkoły Podstawowej w Przedborzu zajęła VI miejsce w mistrzostwach Województwa Piotrkowskiego (opiekun W. Domagała).

Fot. 16. Dyplomy dla uczniów Zbiorczej Szkoły Gminnej w Przedborzu.

Rok szkolny 1982/83

Drużyna reprezentująca Szkołę Podstawową w Przedborzu w składzie: Małgorzata Janowska, Jarosław Gaj i Mariusz Aleksandrowicz pod opieką W. Domagały wywalczyła I miejsce w województwie piotrkowskim. Oto wyniki:

Mistrzostwa Województwa Piotrkowskiego Szkół Podstawowych:

Należy zwrócić uwagę na ogromna przewagę szkoły w Przedborzu nad innymi szkołami.

Drużyna uzyskała awans do Mistrzostw Polski Szkół Podstawowych w Szachach. W mistrzostwach odbywających się w Lublinie, drużyna zajęła 33 miejsce na 49 startujących.

Rok szkolny 1983/84

Drużyna reprezentująca Szkołę Podstawową w Przedborzu w składzie: Małgorzata Janowska, Jarosław Gaj i Maciej Wilk pod opieką W. Domagały wywalczyła I miejsce w województwie piotrkowskim i uzyskała awans do Mistrzostw Polski Szkół Podstawowych w Szachach we Włocławku.

Rok szkolny 1984/85

Drużyna Szkoły Podstawowej w Przedborzu zajęła III miejsce w mistrzostwach Województwa. Piotrkowskiego (opiekun W. Domagała).

Pewnie tych sukcesów byłoby więcej, ale ta piękna rywalizacja szachowa została przerwana i Mistrzostwa Polski Szkól Podstawowych przez dłuższy okres nie odbywały się.

Fot. 17. Puchary zdobyte przez uczniów Zbiorczej Szkoły Gminnej w Przedborzu.

Rok szkolny1990/91

Indywidualne Mistrzostwa ZDZ w Przedborzu:

Lista osób biorących udział w rozgrywkach sekcji szachowej

Podsumowanie

Fakty przedstawione powyżej można interpretować tylko pozytywnie. Niewątpliwym jest to, że tak wielka liczba osób, miłośników szachów w Przedborzu, to zasługa niewielkiej grupki osób, ich pasja i zaangażowanie przyniosły wiele dobrego, nie tylko grającym w szachy, ale także dla całej społeczności. Stąd ogromne wyrazy uznania dla Kol. W. Bracichowicza. To on był tym motorem napędowym. To on potrafił skupić wokół siebie grupę zapaleńców, zawodników i działaczy, którzy także angażowali się w organizację życia szachowego. To on z pełnym zaangażowaniem umożliwiał podnoszenie umiejętności szachowych dzieci i młodzieży, ich sukcesy to także jego sukces. Dziękujemy Wacławie. Ja przyznaję Ci tytuł: ZASŁUŻONY DLA PRZEDBORZA.

W obecnych czasach psychologowie biją na alarm. Dzieci zostają w coraz większym stopniu pochłonięte przez gry komputerowe. Maria Braun-Gałkowska w nr 92 Edukacja i dialog, w artykule Gry komputerowe a psychika dziecka napisała „Już obecnie liczba dzieci korzystających z gier komputerowych jest bardzo duża, a czas poświęcany na nie stale rośnie. (…) Literatura, a także wizyta w dowolnym punkcie sprzedaży gier pokazują, że treścią około 95% gier jest agresja. Zabawa polega na walce z różnymi istotami - ludźmi, zwierzętami lub ze stworzeniami fantastycznymi. Do walki używa się rozmaitego typu uzbrojenia: dzid, rewolwerów, pił tarczowych, maczug, broni laserowej. Gry są tak skonstruowane, że w polu widzenia uczestnika znajdują się przeciwnicy, a także jego ręka z bronią, np. rewolwerem, widłami.”

Problem agresywnych gier komputerowych będzie narastał. Należy szybko zmierzyć się z tym problemem. Stąd mój apel: niech dzieci i młodzież, korzystające z komputera wykorzystują go dla rozwijania swojego intelektu, niech wybierają gry logiczne, niech oczywiście grają w szachy. Najlepiej to robić korzystając z dostępnych programów komputerowych, można też grać wykorzystując sieć Internet.  Ideałem jest, by samemu uczyć dzieci tej królewskiej gry, a więc rodzice do dzieła.

Opracowałem na podstawie materiałów Kol. W. Bracichowicza, własnych, klubu Pilica i w niewielkim stopniu rozmów z szachistami. Fakty przedstawione nie są pełne. Osoby chcące je uzupełnić proszone są o kontakt: wdomagala4@wp.pl

Na koniec myśl Flohr Salo: Szachy podobnie jak miłość, są zaraźliwe bez względu na wiek!

Wiesław Domagała