W 1944 roku III Rzesza przegrywa艂a na wszystkich frontach II Wojny 艢wiatowej. Wojska Alianckie wyl膮dowa艂y w Normandii, a Armia Czerwona rozbija艂a dywizj臋 po dywizji na Froncie Wschodnim i jeszcze w tym roku dotar艂a ona do Wis艂y. W Naczelnym Dow贸dztwie Wojsk L膮dowych (Obberkommando der Herres) powsta艂 projekt wybudowania sieci pot臋偶nych umocnie艅 na terytorium Polski oraz Czechos艂owacji, kt贸re mia艂y zatrzyma膰 Rosyjsk膮 ofensyw臋 na Berlin. Podstawowy projekt zak艂ada艂 偶e linii obronnych powstanie pi臋膰 i b臋d膮 oznaczone literami od A do E. Budowa rozpocz臋艂a si臋 latem 1944.
Przedb贸rz mia艂 by膰 jednym z wa偶niejszych o艣rodk贸w oporu na przysz艂ej linni Stellung A2 „Merkur”. Wy偶yne ukszta艂towanie teren贸w wok贸艂 miasta sprzyja艂o budowie umocnie艅.
O ufortyfikowaniu tego obaszaru zadecydowa艂 mi臋dzy innymi fakt ochrony sk偶yrzowania g艂贸wnych dr贸g strategicznych na Cz臋stochow臋, Radomsko, W艂oszczow臋, i Ko艅skie kt贸re przechodzi艂y przez miasto.
Na ulicach miasta i okolicznych wiosek pojawi艂y si臋 plakaty nakazuj膮ce wszystkim zdrowym m臋偶czyzn膮 i kobietom stawienie si臋 do prac fortyfikacyjnych.
Dodatkowo na miejsce rob贸t zwo偶ono wi臋藕ni贸w z oboz贸w, kt贸rzy gin臋li nawet przed rozpocz臋ciem prac. Ca艂膮 budow臋 nadzorowa艂a 呕andarmeria i SS, ka偶da pr贸ba ucieczki z miejsca pracy ko艅czy艂a si臋 tragicznie.
Podstawowym typem schronu bojowego na linni A2 by艂 Ringstand 58c zwany potocznie Tobruk. By艂 to ma艂y 偶elbetowy obiekt o masie 32 ton, przeznaczony dla 2-3 偶o艂nierzy z karabinem maszynowym lub wie偶膮 czo艂gow膮 (Wariant 67) umieszczon膮 w kopu艂ce. Schron znajdowa艂 si臋 w ziemi, zasypany lub zamaskowany tak 偶e nad powierzchni臋 wystawa艂a tylko kopu艂ka. By艂 bardzo trudny do wykrycia, przez co bardzo cz臋sto od ognia z jego wn臋trza traci艂o 偶ycie sporo 偶o艂nierzy.
W Przedborzu powsta艂o 11 „Tobruk贸w”, umieszczone zosta艂y w miejscach nie wybranych przypadkowo. Jeden z nich znajduj膮cy si臋 na „Kokosiej G贸rze” mia艂 najlepsze pole ostrza艂u ze wszystkich obiekt贸w. Do schronu prowadzi艂 r贸w 艂膮cznikowy lub okop.
Opr贸cz „Tobruk贸w” mia艂 powsta膰 jeden wi臋kszy schron bierny, przypuszczalnie mia艂 to by膰 Regelbau 668. 艢wiadczy o tym g艂臋boki i szeroki d贸艂 znajduj膮cy si臋 za Ringstandem na Kokosiej G贸rze. Schrony bojowe uzupe艂niono umocnieniami ziemnymi kt贸rych pozosta艂o艣ci s膮 widoczne do dzi艣, m.in. kr贸tkie odcinki rowu przeciwczo艂gowego za Majow膮 G贸r膮. R贸w ten w 1945 roku ci膮gn膮艂 si臋 od samego miasta przez pola Majstr贸w, D臋by i B膮kowej G贸ry i dalej w kierunku Sulejowa. Po drugiej stronie Pilicy r贸wnie偶 wykopano podobny r贸w.
Powsta艂y r贸wie偶 schrony drewniane, g艂贸wnie w rejonie Majowej G贸ry i Woli Przedborskiej. Pozosta艂o艣ci po nich w postaci wykop贸w wci膮偶 s膮 widoczne.
Majowa G贸ra sta艂a si臋 silnym gniazdem oporu, m.in. dlatego 偶e na niej stan臋艂y dwa pot臋偶ne dzia艂a przeciwpancerne typu PaK43 kal. 88 mm, z kt贸rych Niemcy ostrzeliwali Rosjan podchodz膮cych do miasta. Takie same dzia艂a znajdowa艂y si臋 r贸wnie偶 na Kokosiej G贸rze.
W 1945 roku miasta broni艂y mieszaniny i niedobitki r贸偶nych niemieckich jednostek. O Przedb贸rz walczono w dniach 16-17 stycznia. Dowodem na to, 偶e walki w mie艣cie by艂y zaci臋te, sta艂y si臋 m. in wraki kilkunastu pojazd贸w pancernych oraz wielu zabitych 偶o艂nierzy po obu stronach. W膮tpliwe jest u偶ycie Ringstand贸w w walkach.
Po wojnie wszystkie pozosta艂o艣ci po poprzedniej wojnie mia艂y zosta膰 wpisane do ewidencji prowadzonej przez Ludowe Wojsko Polskie. Z nieznanych przyczyn w Przedborzu tylko trzy z jedenastu obiekt贸w zosta艂y oznakowane. S膮 to schrony znajduj膮ce si臋 na Majowej G贸rze oraz w jej s膮siedztwie. Otrzyma艂y one numery: 3581, 3582 oraz 3583.
Nast臋pnie schrony by艂y notorycznie zasypywane oraz za艣miecane. Sta艂y si臋 niepotrzebn膮 bry艂膮 betonu i stali. Jednak s膮 na tym 艣wiecie ludzie kt贸rzy dbaj膮 o zabytki, a nie notorycznie je niszcz膮 i za艣miecaj膮. Od 2012 roku ka偶dy ze schron贸w zmieni艂 nieco sw贸j zewn臋trzny wygl膮d. Zosta艂y one oczyszczone z porastaj膮cego ich od wielu lat mchu oraz odczyszczone.
S膮 to elementy naszej historii, jednak niekt贸rzy na tym 艣wiecie nie potrafi膮 tego doceni膰.
Poni偶ej Galeria Obiekt贸w
1. Ringstand 58c – Majowa G贸ra, Numer 3581.
2. Ringstand 58c – Obok Majowej G贸ry, Numer 3582
3. Ringstand 58c – Szczyt Majowej G贸ry, Numer 3583
4. Ringstand 58c – Obok Majowej G贸ry, vis a vis Tobruka 3582.
5. Ringstand 58c – “Kokosia G贸rka”.
6. Ringstand 58c – Ul. le艣na, posiad艂o艣膰 P. Adamkiewicza – Zasypany w 2011 roku.
7. Ringstand 58c – Ul. Piotrkowska, posiad艂o艣膰 P. Dudzi艅skiego – Zasypany po wojnie.
8. Ringstand 58c – Ul. Stodolniana – Zasypany
9. Ringstand 58c – Ul. Wi艣niowa – Cz臋艣ciowo zasypany (Odkopywany) 
10. Ringstand 58c – Wola Przedborska – Ca艂y zasypany 艣mieciami.
11. Ringstand 58c – Cz臋艣ciowo Zasypany - Widoczny
[Dodano 12.05.2014] Zdj臋cia z kwietnia 2014 roku
Tekst i fot. Micha艂 Figza艂