Przedborski Park Krajobrazowy utworzony zosta艂 w maju 1988 roku na mocy uchwa艂 Wojew贸dzkiej Rady Narodowej w Piotrkowie Trybunalskim oraz Wojew贸dzkiej rady Narodowej w Kielcach.
Park wraz ze stref膮 ochronn膮 rozci膮ga si臋 na obszarze dwu wojew贸dztw: 艂贸dzkiego i 艣wi臋tokrzyskiego. W granicach wojew贸dztwa 艂贸dzkiego obejmuje cz臋艣ciowym zasi臋giem gminy Przedb贸rz i Wielgom艂yny. W parku znalaz艂a si臋 p贸艂nocno-zachodnia cz臋艣膰 Pasma Przedborsko-Ma艂ogoskiego i przylegaj膮ce do niego niziny: po zachodniej stronie falista r贸wnina z wydmami piaszczystymi po rzek臋 Pilic臋, po wschodniej stronie podmok艂e obszary le艣ne i 艂膮kowe nad Czarn膮 Pilczyck膮 i Czarn膮 Mieczy艅sk膮. Najwy偶sze wzniesienia naturalne to g贸ry w okolicy Przedborza: Fajna Ryba [346 m.n.p.m.], Koz艂owa [336 m.n.p.m.], Bukowa [335 m.n.p.m.] i Krzemycza [334 m.n.p.m.]. Obszary te wyr贸偶niaj膮 si臋 krajobrazem malowniczym, nie zak艂贸conym przez wielkie budowle techniczne, cisz膮 i spokojem, czysto艣ci膮 w贸d i powietrza i r贸偶norodno艣ci膮 偶ywej przyrody.
Zadaniem parku jest zachowanie jego walor贸w przyrodniczych i krajobrazowych, stworzenie systemu skutecznej ochrony najcenniejszych obiekt贸w-rezerwat贸w i pomnik贸w przyrody oraz udost臋pnienie terenu dla turystyki ekologicznej. Warto艣ci te sprawiaj膮, 偶e obszar parku wyr贸偶nia si臋 na tle regionu, reprezentuj膮c jednocze艣nie najbardziej charakterystyczne jego cechy. Najcenniejsze s膮, w wysokim stopniu naturalne ekosystemy le艣ne (46,2 % powierzchni), z du偶ym udzia艂em drzewostan贸w gatunkowo zgodnych z siedliskiem. S膮 to przewa偶nie drzewostany sosnowe na siedlisku bor贸w mieszanych, przeplecione olsami i borami bagiennymi. Najbardziej cenne, typowe lub unikalne fragmenty przyrody o偶ywionej obj臋te s膮 ochron膮 rezerwatow膮. Istniej膮ce rezerwaty to:
- BUKOWA G贸RA o powierzchni 34,84 ha - stary las bukowy na wapiennym wzg贸rzu,
- PISKORZENIEC o powierzchni 409,19 ha - torfowiska niskie, przej艣ciowe i wysokie z reliktow膮 flora i faun膮,
- MURAWY DOBROMIERSKIE o powierzchni 36,29 ha - murawy kserotermiczne unikalne w Polsce 艣rodkowej.
Najcenniejsze drzewa o okaza艂ych wymiarach, wyr贸偶niaj膮ce si臋 z otoczenia, zosta艂y uznane za pomniki przyrody. Opr贸cz 72 pojedynczych drzew-pomnik贸w przyrody znajduje si臋 tu aleja lipowa o d艂ugo艣ci 600 m ze 100-letnimi lipami drobnolistnymi po艂o偶ona na terenie wsi Dobromierz, przy drodze. Pomniki przyrody nieo偶ywionej stanowi膮 dwa g艂azy narzutowe w uroczysku Gustaw贸w. W parku jest kilka par drzew pozornie ze sob膮 zro艣ni臋tych, co budzi zainteresowanie jako osobliwo艣膰 przyrodnicza: zrost sosny z d臋bem szypu艂kowym w uroczysku R膮czki i zrost sosny z brzoz膮 brodawkow膮, przy gaj贸wce Stara Wie艣. W Przedborskim Parku Krajobrazowym znajduje si臋 10 park贸w podworskich o r贸偶nym stanie zachowania. Na flor臋 parku sk艂ada si臋 oko艂o 900 gatunk贸w ro艣lin naczyniowych. Jest ona do艣膰 r贸偶norodna pod wzgl臋dem geograficznym, ale bardzo zr贸偶nicowana na grupy siedliskowe. Na wzg贸rzach wapiennych ro艣nie szereg gatunk贸w wapieniolubnych maj膮cych jedyne stanowiska w by艂ym wojew贸dztwie piotrkowskim i Polsce 艣rodkowej. S膮 to: zawilec wielkokwiatowy, goryczka orz臋siona i wi艣nia kar艂owata. Z gatunk贸w g贸rskich ro艣nie bez koralowy i 艣nie偶yczka przebi艣nieg. Obszary z najciekawsz膮 flor膮 w parku to Bukowa G贸ra i jej otoczenie z wapiennymi murawami kserotermicznymi, torfowisko Piskorzeniec, Las 艢widzi艅ski i Las Czarna R贸zga. Wed艂ug obecnej wiedzy, w parku wyst臋puje 39 gatunk贸w ro艣lin podlegaj膮cych ochronie ca艂kowitej. Godne uwagi s膮: wierzba bor贸wkolistna, relikt arktyczny na torfowisku Piskorzeniec, gatunek bardzo rzadki w Polsce; wi艣nia kar艂owata, bardzo nieliczne okazy w okolicy R膮czek; wawrzynek wilcze艂yko, bluszcz pospolity, niezbyt cz臋sty w lasach; wid艂aki: wyst臋puj膮ce cz臋sto - go藕dzisty i gajowy oraz bardzo rzadkie - sp艂aszczony i wroniec, pe艂nik europejski, orlik pospolity, sasanka wiosenna, zawilec wielkokwiatowy; gr膮偶el 偶贸艂ty, lilia z艂otog艂贸w, kosaciec syberyjski, obuwik pospolity, wolfia bezkorzeniowa (najmniejsza ro艣lina kwiatowa na 艣wiecie), 偶艂obik koralowy i grzyb-szmaciak ga艂臋zisty. Ro艣nie tu r贸wnie偶 wiele gatunk贸w podlegaj膮cych ochronie cz臋艣ciowej, a ponadto spotyka si臋 szereg szereg gatunk贸w chwast贸w ro艣lin uprawnych, bardzo rzadko wyst臋puj膮cych w Polsce (m. in. czechrzyc臋 grzebieniast膮, mi艂ki, przewiercie艅 okr膮g艂olistny, w艂贸czyd艂o polne).
W parku spotyka si臋 wiele gatunk贸w zwierz膮t, spo艣r贸d kt贸rych najliczniejsz膮 grup臋 stanowi膮 ptaki w liczbie 168 gatunk贸w, z kt贸rych 98 nale偶y do awifauny l臋gowej. Stwierdzono wyst臋powanie m. in.: biegusa p艂askodzioba, bociana czarnego, 艂ab臋dzia niemego, ogorza艂ka, rybo艂owa. W uroczysku Piskorzeniec introdukowano bobry, kt贸re z roku na rok powi臋kszaj膮 swoj膮 populacj臋.
Kszta艂t przestrzenny parku i jego walory przyrodnicze winny sprzyja膰 rozwojowi turystyki i rekreacji, cho膰 na razie baza rekreacyjna jest tu skromna. W otulinie parku mo偶e si臋 odbywa膰 turystyka cicha, spokojna, kontemplacyjna: wycieczki piesze i rowerowe, obserwacja zwierz膮t, zbieranie runa le艣nego, sp艂ywy kajakowe, obozy harcerskie i kolonie letnie. Czyste wody rzek, urozmaicona rze藕ba terenu, r贸偶norodna szata ro艣linna, barwne 艂膮ki i ciemne lasy, skaliste wzg贸rza i torfowiska, suche wydmy i przepastne topieliska le艣ne - wszystko to mo偶na ogl膮da膰 i prze偶ywa膰 w Przedborskim Parku Krajobrazowym bez konieczno艣ci pos艂ugiwania si臋 samochodem. Obrazu tego dope艂nia mozaika p贸l z tradycyjnymi uprawami, w艣r贸d kt贸rych mo偶na jeszcze zobaczy膰 chabra b艂awatka, k膮kol polny i mak polny oraz bardzo ju偶 rzadkie gatunki chwast贸w w Polsce: mi艂ek letni, mi艂ek szkar艂atny, przewiercie艅 baldaszkowaty, ostr贸偶k臋 poln膮, kurzy艣lad b艂臋kitny i inne. Nietrudno zobaczy膰 bocianie gniazda na dachach lub starych drzewach, nad strumykami za艣 zimorodka, raniuszka, a nad stawami b膮ka, czapl臋, czajk臋 i inne ptaki.
Park wraz ze stref膮 ochronn膮 rozci膮ga si臋 na obszarze dwu wojew贸dztw: 艂贸dzkiego i 艣wi臋tokrzyskiego. W granicach wojew贸dztwa 艂贸dzkiego obejmuje cz臋艣ciowym zasi臋giem gminy Przedb贸rz i Wielgom艂yny. W parku znalaz艂a si臋 p贸艂nocno-zachodnia cz臋艣膰 Pasma Przedborsko-Ma艂ogoskiego i przylegaj膮ce do niego niziny: po zachodniej stronie falista r贸wnina z wydmami piaszczystymi po rzek臋 Pilic臋, po wschodniej stronie podmok艂e obszary le艣ne i 艂膮kowe nad Czarn膮 Pilczyck膮 i Czarn膮 Mieczy艅sk膮. Najwy偶sze wzniesienia naturalne to g贸ry w okolicy Przedborza: Fajna Ryba [346 m.n.p.m.], Koz艂owa [336 m.n.p.m.], Bukowa [335 m.n.p.m.] i Krzemycza [334 m.n.p.m.]. Obszary te wyr贸偶niaj膮 si臋 krajobrazem malowniczym, nie zak艂贸conym przez wielkie budowle techniczne, cisz膮 i spokojem, czysto艣ci膮 w贸d i powietrza i r贸偶norodno艣ci膮 偶ywej przyrody.
Zadaniem parku jest zachowanie jego walor贸w przyrodniczych i krajobrazowych, stworzenie systemu skutecznej ochrony najcenniejszych obiekt贸w-rezerwat贸w i pomnik贸w przyrody oraz udost臋pnienie terenu dla turystyki ekologicznej. Warto艣ci te sprawiaj膮, 偶e obszar parku wyr贸偶nia si臋 na tle regionu, reprezentuj膮c jednocze艣nie najbardziej charakterystyczne jego cechy. Najcenniejsze s膮, w wysokim stopniu naturalne ekosystemy le艣ne (46,2 % powierzchni), z du偶ym udzia艂em drzewostan贸w gatunkowo zgodnych z siedliskiem. S膮 to przewa偶nie drzewostany sosnowe na siedlisku bor贸w mieszanych, przeplecione olsami i borami bagiennymi. Najbardziej cenne, typowe lub unikalne fragmenty przyrody o偶ywionej obj臋te s膮 ochron膮 rezerwatow膮. Istniej膮ce rezerwaty to:
- BUKOWA G贸RA o powierzchni 34,84 ha - stary las bukowy na wapiennym wzg贸rzu,
- PISKORZENIEC o powierzchni 409,19 ha - torfowiska niskie, przej艣ciowe i wysokie z reliktow膮 flora i faun膮,
- MURAWY DOBROMIERSKIE o powierzchni 36,29 ha - murawy kserotermiczne unikalne w Polsce 艣rodkowej.
Najcenniejsze drzewa o okaza艂ych wymiarach, wyr贸偶niaj膮ce si臋 z otoczenia, zosta艂y uznane za pomniki przyrody. Opr贸cz 72 pojedynczych drzew-pomnik贸w przyrody znajduje si臋 tu aleja lipowa o d艂ugo艣ci 600 m ze 100-letnimi lipami drobnolistnymi po艂o偶ona na terenie wsi Dobromierz, przy drodze. Pomniki przyrody nieo偶ywionej stanowi膮 dwa g艂azy narzutowe w uroczysku Gustaw贸w. W parku jest kilka par drzew pozornie ze sob膮 zro艣ni臋tych, co budzi zainteresowanie jako osobliwo艣膰 przyrodnicza: zrost sosny z d臋bem szypu艂kowym w uroczysku R膮czki i zrost sosny z brzoz膮 brodawkow膮, przy gaj贸wce Stara Wie艣. W Przedborskim Parku Krajobrazowym znajduje si臋 10 park贸w podworskich o r贸偶nym stanie zachowania. Na flor臋 parku sk艂ada si臋 oko艂o 900 gatunk贸w ro艣lin naczyniowych. Jest ona do艣膰 r贸偶norodna pod wzgl臋dem geograficznym, ale bardzo zr贸偶nicowana na grupy siedliskowe. Na wzg贸rzach wapiennych ro艣nie szereg gatunk贸w wapieniolubnych maj膮cych jedyne stanowiska w by艂ym wojew贸dztwie piotrkowskim i Polsce 艣rodkowej. S膮 to: zawilec wielkokwiatowy, goryczka orz臋siona i wi艣nia kar艂owata. Z gatunk贸w g贸rskich ro艣nie bez koralowy i 艣nie偶yczka przebi艣nieg. Obszary z najciekawsz膮 flor膮 w parku to Bukowa G贸ra i jej otoczenie z wapiennymi murawami kserotermicznymi, torfowisko Piskorzeniec, Las 艢widzi艅ski i Las Czarna R贸zga. Wed艂ug obecnej wiedzy, w parku wyst臋puje 39 gatunk贸w ro艣lin podlegaj膮cych ochronie ca艂kowitej. Godne uwagi s膮: wierzba bor贸wkolistna, relikt arktyczny na torfowisku Piskorzeniec, gatunek bardzo rzadki w Polsce; wi艣nia kar艂owata, bardzo nieliczne okazy w okolicy R膮czek; wawrzynek wilcze艂yko, bluszcz pospolity, niezbyt cz臋sty w lasach; wid艂aki: wyst臋puj膮ce cz臋sto - go藕dzisty i gajowy oraz bardzo rzadkie - sp艂aszczony i wroniec, pe艂nik europejski, orlik pospolity, sasanka wiosenna, zawilec wielkokwiatowy; gr膮偶el 偶贸艂ty, lilia z艂otog艂贸w, kosaciec syberyjski, obuwik pospolity, wolfia bezkorzeniowa (najmniejsza ro艣lina kwiatowa na 艣wiecie), 偶艂obik koralowy i grzyb-szmaciak ga艂臋zisty. Ro艣nie tu r贸wnie偶 wiele gatunk贸w podlegaj膮cych ochronie cz臋艣ciowej, a ponadto spotyka si臋 szereg szereg gatunk贸w chwast贸w ro艣lin uprawnych, bardzo rzadko wyst臋puj膮cych w Polsce (m. in. czechrzyc臋 grzebieniast膮, mi艂ki, przewiercie艅 okr膮g艂olistny, w艂贸czyd艂o polne).
W parku spotyka si臋 wiele gatunk贸w zwierz膮t, spo艣r贸d kt贸rych najliczniejsz膮 grup臋 stanowi膮 ptaki w liczbie 168 gatunk贸w, z kt贸rych 98 nale偶y do awifauny l臋gowej. Stwierdzono wyst臋powanie m. in.: biegusa p艂askodzioba, bociana czarnego, 艂ab臋dzia niemego, ogorza艂ka, rybo艂owa. W uroczysku Piskorzeniec introdukowano bobry, kt贸re z roku na rok powi臋kszaj膮 swoj膮 populacj臋.
Kszta艂t przestrzenny parku i jego walory przyrodnicze winny sprzyja膰 rozwojowi turystyki i rekreacji, cho膰 na razie baza rekreacyjna jest tu skromna. W otulinie parku mo偶e si臋 odbywa膰 turystyka cicha, spokojna, kontemplacyjna: wycieczki piesze i rowerowe, obserwacja zwierz膮t, zbieranie runa le艣nego, sp艂ywy kajakowe, obozy harcerskie i kolonie letnie. Czyste wody rzek, urozmaicona rze藕ba terenu, r贸偶norodna szata ro艣linna, barwne 艂膮ki i ciemne lasy, skaliste wzg贸rza i torfowiska, suche wydmy i przepastne topieliska le艣ne - wszystko to mo偶na ogl膮da膰 i prze偶ywa膰 w Przedborskim Parku Krajobrazowym bez konieczno艣ci pos艂ugiwania si臋 samochodem. Obrazu tego dope艂nia mozaika p贸l z tradycyjnymi uprawami, w艣r贸d kt贸rych mo偶na jeszcze zobaczy膰 chabra b艂awatka, k膮kol polny i mak polny oraz bardzo ju偶 rzadkie gatunki chwast贸w w Polsce: mi艂ek letni, mi艂ek szkar艂atny, przewiercie艅 baldaszkowaty, ostr贸偶k臋 poln膮, kurzy艣lad b艂臋kitny i inne. Nietrudno zobaczy膰 bocianie gniazda na dachach lub starych drzewach, nad strumykami za艣 zimorodka, raniuszka, a nad stawami b膮ka, czapl臋, czajk臋 i inne ptaki.
Tekst i mapka: "Parki Krajobrazowe Ziemi Piotrkowskiej" 1996 r.
Logo parku - zbiory P. Grabalskiego
Logo parku - zbiory P. Grabalskiego
|
|
|
