Tablica wykonana jest z granitu, ma wymiary 85 x 65 cm. Miejsce jej umieszczenia wybrano nieprzypadkowo, gdy偶 po II wojnie 艣wiatowej w budynku ratusza miejskiego mie艣ci艂a si臋 Szko艂a Podstawowa Nr 1. Jak relacjonuje Marek Michalski, g艂贸wny inicjator powstania tej tablicy i upami臋tnienia wydarze艅, do wrze艣nia 1958 r. w salach lekcyjnych by艂y obecne krzy偶e, a uczniowie wraz z nauczycielami rozpoczynali codzienn膮 nauk臋 w szkole modlitw膮 lub pie艣ni膮 religijn膮, w szkole nauczano tak偶e religii. We wrze艣niu 1958 r. po wakacyjnym remoncie i malowaniu na salach lekcyjnych nie zawieszono krzy偶y. Rodzice uczni贸w postanowili te braki uzupe艂ni膰. Wtedy, prawdopodobnie na wniosek kierownictwa szko艂y, kt贸re powiadomi艂o w艂adze o艣wiatowe w Ko艅skich, interweniowa艂y koneckie jednostki MO i SB, a trzy najbardziej aktywne uczestniczki protestu, kt贸ry Wojciech Zawadzki nazywa „wrzeniem przedborskim”, poddane zosta艂y represjom. Marianna Bugno z ul. Ko艣cielnej i Alfreda Chmielewska z ul. Pocztowej zosta艂y aresztowane i przez miesi膮c przebywa艂y w areszcie w Kielcach, a wobec trzeciej uczestniczki, Marii Szafra艅skiej (obecnie St臋pie艅) z ul. Browarnej, ze wzgl臋du na to, 偶e by艂a w ci膮偶y, zastosowano kar臋 wysokiej grzywny.
- Pami臋tam wielkie przera偶enie mojej matki na wie艣膰 o zabraniu przez milicj臋 s膮siadki, pani Marianny Bugno, o tym, 偶e zosta艂o troje ma艂ych dzieci, z kt贸rych najstarszym by艂 m贸j kolega Bartek - 11 lat. Pami臋tam jak z matk膮 brali艣my udzia艂 w modlitwach b艂agalnych o "zabranych przez milicj臋", kt贸re odmawiane by艂y przed krzy偶em misyjnym na placu ko艣cielnym do p贸藕nych godzin nocnych - wspomina Marek Michalski.
Pomimo tych protest贸w krzy偶e nie wr贸ci艂y do sal lekcyjnych, jedynie ksi膮dz nauczaj膮cy religii przynosi艂 krzy偶 w teczce, wyjmowa艂 go i stawia艂 na biurku na okres trwania lekcji religii.
W sobotnich uroczysto艣ciach ods艂oni臋cia tablicy udzia艂 wzi臋li uczniowie oraz nauczyciele z tamtych lat, rodziny os贸b represjonowanych, jedyna 偶yj膮ca uczestniczka protestu Maria St臋pie艅, w艂adze Przedborza oraz mieszka艅cy miasta. Przybli偶ono zebranym ten ma艂o znany epizod z lat powojennych, ks. proboszcz Henryk Dziadczyk po艣wi臋ci艂 tablic臋, a na zako艅czenie od艣piewano „Rot臋”. Z艂o偶ono tak偶e kwiaty na grobach nie偶yj膮cych ju偶 uczni贸w i nauczycieli.
- Pomys艂 zrobienia tej tablicy powsta艂 w mojej 艣wiadomo艣ci w sytuacji nostalgicznych wspomnie艅 z lat dzieci艅stwa, szukania korzeni mojej oraz bliskich mi koleg贸w i kole偶anek, postaw 偶yciowych, narastaj膮cej z wiekiem 艣wiadomo艣ci o obecno艣ci i blisko艣ci Krzy偶a w 偶yciu w艂asnym i najbli偶szych, a przede wszystkim szczerego szacunku do postaw zwyk艂ych, prostych ludzi, kt贸rzy tworzyli moj膮 „Ma艂膮 Ojczyzn臋” i kt贸rzy potrafili broni膰 wa偶nych dla nich i ich dzieci warto艣ci, kt贸re przekaza艂y im w naturalnym dziedzictwie przodkowie i na kt贸rych oparli tera藕niejszo艣膰 i przysz艂o艣膰 swoich rodzin - m贸wi Marek Michalski. - Wa偶n膮 przes艂ank膮 dla tej inicjatywy jest ch臋膰 pokazania m艂odemu i 艣redniemu pokoleniu Przedborzak贸w godnych, obywatelskich postaw z przesz艂o艣ci i tego, 偶e w naszym mie艣cie 偶yli i dzia艂ali ludzie, dla kt贸rych wszechogarniaj膮ca w贸wczas dominacja ateistyczna by艂a przez nich prawid艂owo rozpoznana i wobec kt贸rej potrafili zadzia艂a膰 w my艣l maksymy: „nigdy nie jest tak 藕le, 偶eby nie mo偶na by艂o niczego zrobi膰”. Nasi rodzice „zrobili swoje”, a my, ich dzieci, jeste艣my im za to winni pami臋膰 i szacunek - dodaje.
(pg)
