Przysz艂o wiele os贸b i nie tylko po to, by zakupi膰 ksi膮偶k臋 i otrzyma膰 pami膮tkowy wpis, ale te偶 po to, by porozmawia膰 o historii Przedborza i okolicy. Pp艂k. Zawadzki bardzo ch臋tnie dzieli艂 si臋 z czytelnikami swoj膮 wiedz膮, odpowiada艂 na pytania, opowiada艂 o swoich badaniach i pracach nad ksi膮偶k膮.
Ksi膮偶ka ma 40 stron.
– To niewiele, ale to dow贸d na 61% strat osobowych naszego miasta podczas tej wojny – m贸wi autor.
We wst臋pie czytamy: „Oddaj臋 zatem Przedborzanom pr贸b臋 bilansu strat ludzkich naszego miasta w ca艂ej rozpi臋to艣ci ich wojennych, dramatycznych wybor贸w, postaw i zachowa艅. Ka偶da 艣mier膰 by艂a inna i ka偶da tragiczna i niepotrzebna. O ile pi臋kniejsze nasze 偶ycie, bogatsze by艂oby nasze miasto, gdyby 偶yli.”
Straty s膮 uj臋te na 11 listach tematycznych, wed艂ug zasadniczego kryterium – ofiar wojny, czyli ludzi, kt贸rzy ponie艣li 艣mier膰, bo opr贸cz tych ludzi byli jeszcze ci, kt贸rzy utracili maj膮tki, utracili zdrowie, byli szykanowani, siedzieli w wi臋zieniach czy obozach koncentracyjnych. Ostatni rozdzia艂 ksi膮偶ki zawiera list臋 zdrajc贸w. Autentyczne wykazy zdrajc贸w, przest臋pc贸w gospodarczych, konfident贸w powstawa艂y ju偶 w czasie wojny, robili je AK-owcy, jednak autor ujawnia tylko cz臋艣膰 dotycz膮c膮 tych zdrajc贸w, na kt贸rych wykonano wyrok 艣mierci. Nie ujawnia natomiast pozosta艂ych ze wzgl臋du na to, 偶e cz臋艣膰 tych ludzi jeszcze 偶yje, b膮d藕 偶yj膮 ich rodziny, a jest to do ko艅ca nie udowodnione i dzi艣 nie do udowodnienia.
– Na dobr膮 spraw臋 do dnia dzisiejszego nie ma jeszcze dok艂adnego bilansu strat Polski w II wojnie 艣wiatowej i 偶eby co艣 takiego powsta艂o potrzebne s膮 takie jednostkowe opracowania, za Przedb贸rz czy za inne ma艂e miejscowo艣ci, 偶eby to wszystko da艂o w艂a艣nie bilans polskich strat. To b臋dzie ta „cegie艂ka” za Przedb贸rz – m贸wi pp艂k. Wojciech Zawadzki – Wyda艂em t膮 ksi膮偶k臋 teraz, dlatego 偶e trwaj膮 badania nad stanem ofiar Polak贸w w II wojnie 艣wiatowej. Opracowanie wys艂ane zosta艂o ju偶 m. in. do biblioteki w Nowym Jorku i do Flossenbürga.
Pr贸by sporz膮dzenia wykazu ofiar wojennych podejmowano ju偶 wcze艣niej. W 1977 roku komisja ZBOWiD-u dokona艂a spisu ale ten spis by艂 niedok艂adny, nie by艂o w nim informacji o wieku ani nie wiadomo by艂o co z tymi lud藕mi si臋 sta艂o. Jest wiele 藕r贸de艂 dotycz膮cych strat Polski w II wojnie 艣wiatowej, ale zawarte w nich informacje s膮 nieprecyzyjne i cz臋sto niepotwierdzone. Przyk艂adem mo偶e by膰 historia plut. AK Mariana Margasa ps. „Mars”. Dot膮d uwa偶ano, 偶e zosta艂 rozstrzelany na cmentarzu 偶ydowskim w Radomsku w 1944 roku. Autorowi „Listy” uda艂o si臋 ustali膰, 偶e wraz z grup膮 Radomszczan „Mars” zosta艂 wys艂any do Gross-Rosen, stamt膮d trafi艂 do Flossenbürga i zgin膮艂 podczas ewakuacji obozu po rok p贸藕niej. W trakcie wielomiesi臋cznych bada艅, sprawdzania nazwisk i poszukiwania materia艂贸w do ksi膮偶ki pp艂k. Zawadzki odkry艂 wiele podobnych historii i wiele zapomnianych, a wa偶nych postaci.
– Mam nadziej臋, 偶e zrobi臋 jeszcze kilka opracowa艅 dotycz膮cych Przedborza w czasie wojny – podsumowuje pp艂k. Zawadzki.
(pg)
O ksi膮偶ce pisali艣my ju偶 na naszych stronach. Artyku艂 mo偶na przeczyta膰 TUTAJ.
|
|
|
|
|
| ||||||||||||
|
|
