|
16.10.2008. |
Jak pisz膮 Maria i Kazimierz Piechotkowie w ksi膮偶ce "Bo偶nice drewniane" (W-wa 1957 r.) pierwsza wzmianka o istnieniu przedborskiej bo偶nicy datowana jest na rok 1638. Jest tam szczeg贸艂owy opis jednej z pi臋kniejszych bo偶nic modrzewiowych w Polsce.
Uk艂ad budynku by艂 typowy z pod艂u偶n膮 sal膮 modlitw poprzedzon膮 od zachodu przedsionkiem z izb膮 kahaln膮, na pi臋trze izba dla kobiet. Bo偶nica wyr贸偶nia艂a si臋 pi臋kn膮 dekoracj膮 drewnianego sklepienia, kt贸re pokryte by艂o siatk膮 listew i esowato wyci臋tych desek. 艢ciany sali modlitw by艂y polichromowane. Synagoga mia艂a dwa wej艣cia, g艂贸wne od p贸艂nocy. By艂a pi臋knie ozdobiona - stanowi艂a cud architektury na owe czasy. Legenda g艂osi, 偶e Napoleon, kt贸ry j膮 ogl膮da艂, zachwyci艂 si臋 ni膮 tak, 偶e zdj膮艂 ze swego konia derk臋 haftowan膮 z艂otem i podarowa艂 j膮 synagodze. Spisany w 1939 roku (tu偶 przed spaleniem) inwentarz bo偶nicy rejestrowa艂 m.in. p艂askorze藕by, kt贸re jakoby pochodzi艂y z dar贸w Esterki i Berka Joselewicza. W skarbcu po prawej stronie od wej艣cia znajdowa艂a si臋 kapa ze sznurk贸w jedwabiu o wymiarze 2 m2 nabijana cekinami ze z艂ota, dwie kapy nabijane cekinami ze srebra, kielichy podobne do katolickich, jeden z艂oty i dwa srebrne bogato zdobione. Cz臋艣膰 偶e艅ska znajdowa艂a si臋 po stronie zachodniej i po艂udniowej. Bima znajdowa艂a si臋 blisko wej艣cia. Synagoga by艂a znana jako najbardziej kunsztowna w Polsce z powodu rze藕b, barwnych malowide艂 艣ciennych wykonanych przez Yehuda Leb oraz kolorowanych szyb okiennych. Wymiary: 18 x 21 m., wysoko艣膰: 14 m. Synagoga zosta艂a spalona przez Niemc贸w w czasie II wojny 艣wiatowej 3.9.1939 r.
W 2000 roku w Berkeley na Florydzie podj臋to inicjatyw臋 budowy bo偶nicy na wz贸r przedborskiej. B臋dzie ona z drewna cedrowego. Przedborskie muzeum posiada kserokopi臋 plan贸w tej budowli i ma otrzyma膰 makiet臋. Z inicjatywy prof. Judit Kronberg Grenberg z USA (jej rodzice pochodz膮 z Przedborza) dla upami臋tnienia spalonej przez hitlerowc贸w bo偶nicy w miejscu, w kt贸rym ona by艂a zostanie wybudowany obelisk przy Rynku, nad Pilic膮.
Dok艂adny opis bo偶nicy, du偶o archiwalnych zdj臋膰 oraz ciekawostek znale藕膰 mo偶na w ksi膮偶ce Tadeusza Michalskiego pt. "Z polichromii przesz艂o艣ci. 呕ydzi przedborscy" wydanej przez Muzeum Ludowe Ziemi Przedborskiej.
(zdj臋cia: M. K. Piechotkowie "Bo偶nice drewniane", Warszawa 1957 r., T. Michalski "Z polichromii przesz艂o艣ci")
|
| 1. |  |
| | 2. |  |
| | 3. |  |
| | 4. |  |
| | 5. |  |
| | 6. |  |
| | 7. |  |
| | 8. |  |
| | 9. |  |
| | 10. |  |
| | 11. |  |
| | 12. |  |
|
|
