Na niespełna rok przed wybuchem I wojny światowej, na wieży przedborskiego kościoła parafialnego, pod wezwaniem św. Aleksego, zamontowany został zegar wieżowy. Wewnątrz blisko sześćsetletniej, kazimierzowskiej budowli, zamontowano mechanizm czasomierza, a na zewnątrz - cztery białe tarcze zegarowe, mające ok. 2 m średnicy, z godzinami opisanymi rzymskimi cyframi. Konstrukcja i montaż zegara były dziełem warszawskiej firmy zegarmistrzowskiej, której twórcą i właścicielem, był Józef Pazderski (1875-1953). Tabliczka znamionowa z jego imieniem i nazwiskiem, widnieje na mechanizmie przedborskiego zegara. Firma Pazderskiego to jedna z najbardziej znanych i renomowanych firm zegarmistrzowskich istniejących wówczas na terenach Polski, która w znacznie okrojonej formie, ale przetrwała do dnia dzisiejszego. Zegary firmowane przez Pazderskiego, montowane były m.in. w Końskich, Miedznej, Lubieniu, Korytnicy, Iwoniskach, Poświętnem, Garwolinie, Kałuszynie, Gońsku, Tykocinie, Rypinie i innych miejscowościach kraju.

Zamawiając zegar na przedborską wieżę, skorzystano z pośrednictwa filii zakładu Pazderskiego, mieszczącej się w Częstochowie, przy II Alei 35 (część Alei NMP). Proboszczem przedborskiej parafii był wówczas ks. Alfons Bułakowski. Sprawą sprowadzenia zegara zajmował się jednak wikary, ks. Andrzej Łukasiewicz (kawaler orderu św. Stanisława, nadanego mu przez cara Rosji Mikołaja II w 1915 r.). Był on duchownym znanym z działalności społecznej.

Szczodrym fundatorem zegara był Przedborzanin Józef Machuderski, właściciel miejscowej fabryki zabawkarskiej. W 1913 roku zatrudnionych w niej było około 200 pracowników. Fabryka była zatem jednym z większych pracodawców w Przedborzu, a wyroby tego zakładu rozprowadzane były po całym kraju.

W związku z wstawieniem zegara na kościelnej wieży, w Gońcu Częstochowskim z 27 listopada 1913 roku, napisano:

„Odtąd też liczni tamtejsi fabrykanci żydowscy będą musieli stosować się do tego zegara, który ludności miejscowej będzie odmierzał sumiennie dzień pracy, czas wypoczynku, czas rozrywki. W takt jego miarowych uderzeń, będą płynęły godziny wesela i smutku Przedborzan.”

Paweł Zięba

Fot. Paweł Grabalski