Przedbórz - Punkt Oporu Przedbórz (Michał Figzał)

Punkt Oporu Przedbórz (Michał Figzał)

18.02.2013.

mapa

W 1944 roku III Rzesza przegrywała na wszystkich frontach II Wojny Światowej. Wojska Alianckie wylądowały w Normandii, a Armia Czerwona rozbijała dywizję po dywizji na Froncie Wschodnim i jeszcze w tym roku dotarła ona do Wisły. W Naczelnym Dowództwie Wojsk Lądowych (Obberkommando der Herres) powstał projekt wybudowania sieci potężnych umocnień na terytorium Polski oraz Czechosłowacji, które miały zatrzymać Rosyjską ofensywę na Berlin. Podstawowy projekt zakładał że linii obronnych powstanie pięć i będą oznaczone literami od A do E. Budowa rozpoczęła się latem 1944.

Przedbórz miał być jednym z ważniejszych ośrodków oporu na przyszłej linni Stellung A2 „Merkur”. Wyżyne ukształtowanie terenów wokół miasta sprzyjało budowie umocnień.

O ufortyfikowaniu tego obaszaru zadecydował między innymi fakt ochrony skżyrzowania głównych dróg strategicznych na Częstochowę, Radomsko, Włoszczowę, i Końskie które przechodziły przez miasto.

Na ulicach miasta i okolicznych wiosek pojawiły się plakaty nakazujące wszystkim zdrowym mężczyzną i kobietom stawienie się do prac fortyfikacyjnych.

Dodatkowo na miejsce robót zwożono więźniów z obozów, którzy ginęli nawet przed rozpoczęciem prac. Całą budowę nadzorowała Żandarmeria i SS, każda próba ucieczki z miejsca pracy kończyła się tragicznie.

Podstawowym typem schronu bojowego na linni A2 był Ringstand 58c zwany potocznie Tobruk. Był to mały żelbetowy obiekt o masie 32 ton, przeznaczony dla 2-3 żołnierzy z karabinem maszynowym lub wieżą czołgową (Wariant 67) umieszczoną w kopułce. Schron znajdował się w ziemi, zasypany lub zamaskowany tak że nad powierzchnię wystawała tylko kopułka. Był bardzo trudny do wykrycia, przez co bardzo często od ognia z jego wnętrza traciło życie sporo żołnierzy.

W Przedborzu powstało 11 „Tobruków”, umieszczone zostały w miejscach nie wybranych przypadkowo. Jeden z nich znajdujący się na „Kokosiej Górze” miał najlepsze pole ostrzału ze wszystkich obiektów. Do schronu prowadził rów łącznikowy lub okop.

Oprócz „Tobruków” miał powstać jeden większy schron bierny, przypuszczalnie miał to być Regelbau 668. Świadczy o tym głęboki i szeroki dół znajdujący się za Ringstandem na Kokosiej Górze. Schrony bojowe uzupełniono umocnieniami ziemnymi których pozostałości są widoczne do dziś, m.in. krótkie odcinki rowu przeciwczołgowego za Majową Górą. Rów ten w 1945 roku ciągnął się od samego miasta przez pola Majstrów, Dęby i Bąkowej Góry i dalej w kierunku Sulejowa. Po drugiej stronie Pilicy również wykopano podobny rów.

Powstały rówież schrony drewniane, głównie w rejonie Majowej Góry i Woli Przedborskiej. Pozostałości po nich w postaci wykopów wciąż są widoczne.

Majowa Góra stała się silnym gniazdem oporu, m.in. dlatego że na niej stanęły dwa potężne działa przeciwpancerne typu PaK43 kal. 88 mm, z których Niemcy ostrzeliwali Rosjan podchodzących do miasta. Takie same działa znajdowały się również na Kokosiej Górze.

W 1945 roku miasta broniły mieszaniny i niedobitki różnych niemieckich jednostek. O Przedbórz walczono w dniach 16-17 stycznia. Dowodem na to, że walki w mieście były zacięte, stały się m. in wraki kilkunastu pojazdów pancernych oraz wielu zabitych żołnierzy po obu stronach. Wątpliwe jest użycie Ringstandów w walkach.

Po wojnie wszystkie pozostałości po poprzedniej wojnie miały zostać wpisane do ewidencji prowadzonej przez Ludowe Wojsko Polskie. Z nieznanych przyczyn w Przedborzu tylko trzy z jedenastu obiektów zostały oznakowane. Są to schrony znajdujące się na Majowej Górze oraz w jej sąsiedztwie. Otrzymały one numery: 3581, 3582 oraz 3583.

Następnie schrony były notorycznie zasypywane oraz zaśmiecane. Stały się niepotrzebną bryłą betonu i stali. Jednak są na tym świecie ludzie którzy dbają o zabytki, a nie notorycznie je niszczą i zaśmiecają. Od 2012 roku każdy ze schronów zmienił nieco swój zewnętrzny wygląd. Zostały one oczyszczone z porastającego ich od wielu lat mchu oraz odczyszczone.

Mapa bunkrów

Są to elementy naszej historii, jednak niektórzy na tym świecie nie potrafią tego docenić.

Poniżej Galeria Obiektów

1. Ringstand 58c – Majowa Góra, Numer 3581.