Start arrow Wirtualny Przedb贸rz

Nazwa miasta PDF Drukuj Email
02.09.2008.
Pochodzenie nazwy miasta.

  

Nazwa miasta Przedb贸rz t艂umaczona mo偶e by膰 jako maj膮ca pochodzenie:

a) topograficzne - czyli wskazuj膮ce na naturalne w艂a艣ciwo艣ci terenu, na kt贸rym osada by艂a zak艂adana, czyli w miejscu przed borami, poniewa偶 Przedb贸rz w momencie swego powstawania le偶a艂 na granicy Puszczy 艢wi臋tokrzyskiej i Puszczy Nadpilickiej. Nie wykluczone jest, 偶e pierwotna nazwa miasta brzmia艂a Przedborze. Jednak brak potwierdzenia tej nazwy w tekstach 偶r贸d艂owych bardziej prawdopodobnym czyni pochodzenie nazwy od imienia Przedbor, czyli 偶e nazwa miasta jest nazw膮:
b) osobow膮 lub dzier偶awcz膮 - pochodz膮c膮 od imienia za艂o偶yciela b膮d藕 te偶 dzier偶awcy osady i ziemi, na kt贸rej owa si臋 znajdowa艂a. Przedbor to imi臋 do艣膰 powszechne na terenie Polski w epoce 艣redniowiecza.

  

Utworzone z cz艂on贸w przed  zanacz膮cego te偶 naj- oraz wyrazu -bor, pochodz膮cego od staros艂owia艅skiego boriti, s艂owa znacz膮cego tyle co walka, konkurowanie. 艁atwo wi臋c stwierdzi膰, i偶 imi臋 Przedbor oznacza膰 mialo cz艂owieka walecznego lub te偶 cz艂owieka stawiaj膮cego wy偶ej walk臋. Za nazw膮 osobow膮 przemawiaj膮 zapisy Przedborza w dokumentach 艣redniowiecznych: tzw. falsyfikacie trzemesze艅skim, nosz膮cym dat臋 1145 oraz dokumencie wystawionym przez Boles艂awa Wstydliwego w 1239 roku. W obu tych dokumentach widnieje nazwa Predbor.

  

 Kim m贸g艂 by膰 Przedbor, cz艂owiek, kt贸remu miasto zawdzi臋cza swoj膮 nazw臋? Mo偶na na ten temat jedynie snu膰 przypuszczenia. Rodem, w kt贸rym imi臋 to by艂o do艣膰 rozpowszechnione i cz臋sto nadawane, by艂 r贸d Zador贸w. Rodzina ta posiada艂a w swym w艂adaniu wiele posiad艂o艣ci na zachodnim brzegu Pilicy. Nale偶a艂y do nich m. in. Che艂mo, B膮kowa G贸ra czy Wielgom艂yny. By膰 mo偶e jeden z Zador贸w - protoplast贸w rodziny Lanckoro艅skich - o imieniu Przedbor by艂 za艂o偶ycielem Przedborza, b膮d藕 panem ziem, na kt贸rych osada powsta艂a. 

  

Znane s膮 te偶 inne zapisy nazwy Przedb贸rz w 艣redniowiecznych dokumentach, np. Predbrij z dokumentu wystawionego przez ksi臋cia Konrada Mazowieckiego w 1241 r., czy te偶 Pridborz (1388 r.), Przedborzs (1426 r.) z dokument贸w kr贸la W艂adys艂awa Jagie艂艂y. W odpisie aktu nadania praw miejskich (1405 r.) z 1508 roku widnieje nazwa Przedborze. R贸偶ne formy zapisu nazwy miasta widniej膮 te偶 na mapach z wieku XVI czy te偶 XVIII. Spotykamy wi臋c: na mapie z 1525 nazw臋 Pfedbors, Przedbors na mapie z 1750, Przedhore - na niemieckiej mapie z 1782 r. Jednak偶e s膮 to mapy autorstwa cudzoziemc贸w, dlatego te偶 dowolno艣膰 w zapisie nazwy miasta wydaje si臋 by膰 jak najbardziej zrozumia艂a.

  

  

Na terytorium Polski znajduj膮 si臋 jeszcze trzy inne miejscowo艣ci o nazwie Przedb贸rz, s膮 to:
Przedb贸rz w wojew贸dztwie kujawsko - pomorskim, powiat mogieli艅ski, gmina Strzelno;
Przedb贸rz w wojew贸dztwie podkarpackim, powiat kolbuszowski, gmina Kolbuszowa;
Przedb贸rz w wojew贸dztwie mazowieckim, powiat p艂ocki, gmina Staro藕reby.

  

Bibliografia:
Stanis艂aw Cynarski: Dzieje rodu Lanckoro艅skich z Brzezia od XVI do XVIIII wieku. Warszawa 1996.
Maria Malec: S艂ownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa 2003.
Tadeusz Milewski: Ze studi贸w nad atroponimi膮 europejsk膮, w: Onomastica, nr 5, r. III, z. 2. Wroc艂aw 1957.
Stanis艂aw Rospond: S艂ownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wroc艂aw 1984.
Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wroc艂aw 1987.

Pawe艂 Zi臋ba

 
« poprzedni artyku   nast阷ny artyku »

Pierwszy portal o Przedborzu  
Design by Studio Orma艅ski