Dokument zamieszczony poniżej jest potwierdzeniem zamiany połowy cła w Przedborzu na folwark Jajkowski w Starym Lelowie. Zamiany tej dokonali Przedbor Marzecz (Marzec) z Kraszowic (Kraszewic) z Mikołajem wójtem lelowskim.

Potwierdzenia tego dokonał sąd ziemski sieradzki w osobach sędziego Jakuba z Kruszewa oraz podsędka Stanisława z Parzniewic.

Jak podaje Adam Boniecki w "Herbarzu polskim", tom XII z roku 1908, Przedbor Marzecz mógÅ‚ być przodkiem rodziny Kraszewskich z Kraszewic w powiecie radomszczaÅ„skim. ImiÄ™ oraz poÅ‚ożenie dóbr może wskazywać na jego pochodzenie z rodu Zadorów. W roku 1437 prowadziÅ‚  sprawy w Radomsku a w 1440 w Krakowie. Pod rokiem 1451 wymieniony jest jako wÅ‚aÅ›ciciel części wsi Wola CheÅ‚mska i w roku 1453 jako soÅ‚tys wsi Lipie.

O wiele wiÄ™cej wiemy na temat wójta Lelowa, który byÅ‚ drugÄ… stronÄ… zamiany. MikoÅ‚aj Szawer byÅ‚ wójtem dziedzicznym, synem StanisÅ‚awa. W roku 1434 zostaÅ‚ on nobilitowany przez króla WÅ‚adysÅ‚awa JagieÅ‚Å‚Ä™. Król nagrodziÅ‚ go nobilitacjÄ… za zasÅ‚ugi jakie poniósÅ‚ w czasie wojny z Krzyżakami. WalczyÅ‚ przeciwko nim zapewne tak jak wiÄ™kszość MaÅ‚opolan u boku czeskich taborytów. Król nadaÅ‚ MikoÅ‚ajowi herb i zawoÅ‚anie PogoÅ„.

Dokument ten dostarcza nam informację, iż najwidoczniej nie całe cło mostowe z Przedborza przypadało Kolegiacie na Kleparzu w Krakowie, lecz tylko jego część. Reszta pozostawać musiała w prywatnych rękach.

Akt potwierdzający zamianę spisano na pergaminie. Wymiary 29 cm x 13,5 cm. Dokument napisano w Radomsku 11 stycznia 1429 roku. Pod dokumentem znajduje się pieczęć o średnicy 2,7 cm i jest pieczęcią sędziego Jakuba z Kruszewa i jest na niej prawdopodobnie przedstawione wyobrażenie Gryfa.

Paweł Zięba

Autor jest członkiem Towarzystwa Miłośników Przedborza