Start arrow Historia arrow Przedborskie kalendarium (Aktualizacja: 21.03.2012 r.)

Przedborskie kalendarium (Aktualizacja: 21.03.2012 r.) PDF Drukuj Email
02.02.2008.

WIEK XII

 

1145

- 28 kwietnia - pod tak膮 dat膮 na dokumencie wystawionym rzekomo przez Mieszka III Starego zapisana jest nazwa Przedb贸rz jako Predbor. Pismo to, b臋d膮ce potwierdzeniem nada艅 ksi膮偶臋cych na rzecz klasztoru w Trzemesznie jest jednak falsyfikatem, kt贸rego powstanie historycy datuj膮 na pierwsz膮 po艂ow臋 wieku XIII.  

  

WIEK XIII

 

1239

- 9 lipca - zjazd ksi膮偶膮t piastowskich w Przedborzu: 13-letniego Boles艂awa Wstydliwego i jego matki Grzymis艂awy oraz Konrada Mazowieckiego, kt贸ry przyby艂 ze swym synem Siemowitem, przy udziale mo偶nych i rycerstwa ziemi sandomierskiej. Ksi膮偶臋 Konrad zgadza si臋 na obj臋cie ziemi sandomierskiej przez Boles艂awa, kt贸ry potwierdza nadanie dla klasztoru cysters贸w w Sulejowie wsi K臋pino przez arcybiskupa Pe艂k臋. Prawdopodobnie w dokumencie potwierdzaj膮cym nadanie widnieje pierwszy historyczny zapis naszego miasta jako PREDBOR.

 

1241

- listopad - podczas swego pobytu w przedborskim grodzie Konrad Mazowiecki wystawia dokument z nadaniem dla klasztoru Benedyktynek w Stani膮tkach. W dokumencie Przedb贸rz zapisany jest jako PREDBRIJ.

 

1260

- 2 grudnia - podpisanie w Przedborzu w obecno艣ci Boles艂awa Wstydliwego ugody mi臋dzy synami Konrada Mazowieckiego: Siemowitem Mazowieckim a Kazimierzem I Kujawskim (ojcem W艂adys艂awa 艁okietka), kt贸rzy walczyli mi臋dzy sob膮 o sched臋 po ojcu. W zje藕dzie tym udzia艂 brali te偶 biskupi z Januszem arcybiskupem gnie藕nie艅skim na czele.

 

1278

- zako艅czona zostaje w Przedborzu budowa ko艣cio艂a pod wezwaniem 艣w. Aleksego. Fundatorem 艣wi膮tyni prawdopodobnie jest ksi膮偶臋 Boles艂aw V Wstydliwy, a jej budowniczym Jacek Aleksy Sadykierz.

 

WIEK XIV

 

1341

- Dobudowanie  wie偶y o charakterze obronnym do ko艣cio艂a 艣w. Aleksego.


1350-1360

- Budowa zamku murowanego z polecenia Kazimierza Wielkiego.

 

1364

- 7 wrzesie艅 - W Przedborzu go艣cili: kr贸l Kazimierz Wielki wraz z licznym dworem i jego siostra El偶bieta 艁okietk贸wna, kr贸lowa W臋gier.

 

1370

- 8 wrze艣nia - Podczas pobytu w Przedborzu, kr贸l Kazimierz III Wielki uda艂 si臋 na polowanie w okoliczne lasy. W trakcie 艂ow贸w spad艂 z konia i z艂ama艂 sobie nog臋. Miejscowa tradycja m贸wi o pobliskiej 呕ele藕nicy (kiedy艣 呕elazne Nogi) jako o miejscu tego wypadku. Os艂abienie organizmu kr贸la po z艂amaniu oraz jego nieroztropne zachowanie spowodowa艂o zachorowanie w艂adcy na zapalenie p艂uc, kt贸re sta艂o si臋 przyczyn膮 jego 艣mierci dwa miesi膮ce p贸藕niej.

 

1388

- 1 maja - podczas swej wizyty w Przedborzu, kr贸l W艂adys艂aw Jagie艂艂o wydaje przywilej dla Sulejowa, nadaj膮c mieszka艅com tego miasta prawa i swobody takie same jak mieszka艅com Piotrkowa oraz prawo organizowania tam w 艣rody targ贸w.

 

WIEK XV

 

1405

- 2 kwietnia - Nadanie praw miejskich Przedborzowi, na prawie magdeburskim przez W艂adys艂awa Jagie艂艂臋; lokacja ta nast臋puje po po偶arze miasta, kt贸ry mia艂 miejsce tego samego roku. Kr贸lowi towarzyszy艂 wybitny arcybiskup gnie藕nie艅ski Miko艂aj Tr膮ba. Pierwszy akt lokacyjny miasta zagin膮艂 i nie mo偶na jednoznacznie ustali膰 daty jego nadania.

 

1419

- 15 sierpnia - B臋d膮c w drodze z 艁臋czycy do Wi艣licy, kr贸l W艂adys艂aw Jagie艂艂o zatrzymuje si臋 w Przedborzu i sp臋dza tu 艣wi臋to Wniebowzi臋cia NMP.

 

1423

- 29 lipca - W艂adys艂aw Jagie艂艂o wydaje w Przedborzu dokument lokacyjny oparty na prawie magdeburskim dla wsi 艁odzia - p贸藕niejszej 艁odzi.

 

1428

- 14 sierpnia - podczas pobytu w Przedborzu, W艂adys艂aw Jagie艂艂o przeni贸s艂 miasto Radoszyce z prawa polskiego na prawo magdeburskie.

 

1430

- 2 sierpnia - w 艁臋czycy kr贸l W艂adysa艂w Jagie艂艂o potwierdzi艂 Maciejowi Kaczorkowi z Paskrzyna, nabycie 1/3 dochod贸w ze starego m艂yna na Pilicy w Przedborzu.

 

1433

- wrzesie艅 - Kr贸l W艂adys艂aw Jagie艂艂o podr贸偶uj膮c z Sieradza w Sandomierskie zatrzymuje si臋 w Przedborzu.

 

1448

- 24 czerwca - w ko艣ciele parafialnym w Przedborzu, arcybiskup Wincenty Kot zatwierdzi艂 altari臋 ku czci NMarii P., 艣w. Wojciecha i 艣w. Krzy偶a.

 

1451

- czerwiec - W drodze z sejmu w Piotrkowie do Krakowa, Kazimierz IV Jagiello艅czyk przebywa w Przedborzu.

 

1452

- lipiec - Kr贸l Kazimierz IV Jagiello艅czyk w swej podr贸偶y z Krakowa do 艁臋czycy i Nieszawy odwiedza Przedb贸rz.

 

1453

- 3 lipca - Kazimierz IV Jagiello艅czyk wraz ze swoj膮 matk膮 a wdow膮 po W艂adys艂awie Jagielle - Zofi膮 Holsza艅sk膮, po raz kolejny odwiedza Przedb贸rz.

 

1461

- czerwiec - w drodze na wypraw臋 przeciwko Krzy偶akom, w Przedborzu go艣ci ponownie Kazimierz IV Jagiello艅czyk.

 

1493

26-27 stycznia - w Przedborzu zatrzymuje si臋 Jan Olbracht, koronowany na kr贸la we wrze艣niu 1492 roku. Jego wizyta by艂a zapewne okazj膮 do uroczystego powitania Jagiellona na przedborskim zamku jako nowego w艂adcy w Polsce. Olbracht zatrzyma艂 si臋 tu w drodze do Piotrkowa na pierwsze w historii naszego kraju posiedzenie dwuizbowego parlamentu.

 

1496

- 22 (?) marca - przysz艂y kr贸l Polski i brat kr贸la Aleksandra Jagiello艅czyka, Zygmunt Stary zatrzymuje si臋 w Przedborzu w drodze z Krakowa do Piotrkowa.

 

WIEK XVI


1509

- 16 kwietnia - rachunki kr贸lewskie potwierdzaj膮 pobyt kr贸la Zygmunta I Starego w Przedborzu.

 

1511

- 15 luty - w drodze z Piotrkowa do Krakowa Zygmunt I Stary odwiedza miasto.

 

1518

- 19 lipca - w Krakowie, kr贸l Zygmunt Stary z okazji sporu miast Przedborza i Wi艣licy zatwierdzi艂 prawo dla kupc贸w przedborskich do swobodnego handlowania sol膮 z 偶up krakowskich. 

 

1519

- 19 listopada - kolejna wizyta Zygmunta I Starego zmierzaj膮cego ze sto艂ecznego Krakowa poprzez Ma艂ogoszcz, Przedb贸rz, Piotrk贸w i Raw臋 Mazowieck膮 do Torunia, gdzie sejm podj膮艂 uchwa艂臋 o rozpocz臋ciu ostatniej w dziejach wojny z zakonem krzy偶ackim.

 

1526

- 29 stycznia - Zygmunt I Stary powracaj膮c z sejmu w Piotrkowie przeje偶d偶a przez Przedb贸rz. Noc z 29 na 30 stycznia sp臋dza w niedalekiej 呕ele藕nicy.


- 22 luty - po noclegu w Olesznie Zygmunt I Stary udaj膮cy si臋 do Malborka i Gda艅ska przeje偶d偶a przez Przedb贸rz.

 

1531

- 13 stycznia - Zygmunt I Stary przebywaj膮c w Przedborzu rozstrzygn膮艂 sp贸r mi臋dzy starost膮 przedborskim Janem Le偶e艅skim a mieszczanami tutejszymi, dotycz膮cy po艂owu ryb przez tych ostatnich w rzece Pilicy. Kr贸l staj膮c po stronie mieszczan daje im zezwolenie na po艂awianie ryb z wyj膮tkiem miejsca zwanego Przemsza.

 

1550

- 3 maja - syn zmar艂ego Zygmunta Starego, Zygmunt II August z wizyt膮 w Przedborzu.

 

1558

- (?) listopada - Zygmunt II August odwiedza Przedb贸rz.

 

1559

- 14 luty - wracaj膮c z Piotrkowa (przez Sujej贸w) do Krakowa Zygmunt August zn贸w przeje偶d偶a przez Przedb贸rz.

 

1576

- 3 czerwca - Stefan Batory, kr贸tko po swojej koronacji, przebywa艂 na przedborskim zamku.

 

1585

- 11 marca - kr贸l Stefan Batory przebywa w Przedborzu. Wydaje tu dokument dla Kacpra Soko艂owskiego, w kt贸rym nadaje mu dziesi臋膰 opuszczonych w艂贸k ziemi ko艂o zamku Rze偶yca w do偶ywocie.

 

1596

- 8/9 listopada - Zmierzaj膮c, z Warszawy  do Krakowa, na pogrzeb Anny Jagiellonki odwiedza Przedb贸rz legat papieski Henryk Gaetano.

 

Wiek XVII

 

1655

- 13 wrze艣nia - Potop: kr贸l Jan II Kazimierz, wycofuj膮c si臋 przed wojskami szedzkimi, rozbija si臋 obozem wojskowym pod Przedborzem.


- 15 wrze艣nia - Potop: kr贸l Jan II Kazimierz w obozie pod Przedborzem wydaje przywilej dla przedborskich 呕yd贸w. Transumuje w nim dwa wcze艣niejsze przywileje dla mieszka艅c贸w  Przedborza wyznania moj偶eszowego. W艂adca na czele wojsk polskich i pospolitego ruszenia udaje si臋 pod 呕arn贸w w celu wydania bitwy Szwedom.


- 16 wrze艣nia - Potop: po kl臋sce w bitwie pod 呕arnowem kr贸l polski przez Przedb贸rz ucieka w kierunku W艂oszczowy; 艣cigaj膮ca go armia szwedzka zajmuje Przedb贸rz pal膮c miasto oraz niszcz膮c zamek.

 

1657

- (?) Potop: prawdopodobnie w 1657 roku dochodzi do pogromu 呕yd贸w zamieszkuj膮cych Przedb贸rz. Nie wiadomo jednak czy dokona艂y tego wojska szwedzkie czy odzia艂y Stefana Czarneckiego. Zamordowano ok. 50 rodzin 偶ydowskich;


- 4 kwietnia - Potop: przez Przedb贸rz przejecha艂 w艂adca Szwecji Karol X Gustaw

 

WIEK XVIII

 

1758

- 11 czerwca - starost膮 przedborskim, wykupuj膮c urz膮d od Jana Bobrownickiego, zostaje Adam Ma艂achowski - s艂yn膮cy z go艣cinno艣ci, uczt i zabaw w swym dworku w B膮kowej G贸rze (zm.6 I 1767).

 

1765

- 17 pa藕dziernika - w Warszawie, kr贸l Stanis艂aw August Poniatowski potwierdza dokumeny zawieraj膮ce przywileje przedborskich 呕yd贸w.

 

1768

- 13 sierpnia - w okolicach Przedborza dochodzi do bitwy mi臋dzy Rosjanami a oddzia艂em konfederat贸w barskich. Konfederaci zostaj膮 pokonani. 120 zostaje zabitych, 80 wzi臋tych do niewoli.

 

1793

- 25 wrze艣nia - II rozbi贸r Polski:podpisanie traktatu z Prusami sankcjonuj膮cego drugi rozbi贸r Polski na mocy kt贸rego Rzeczpospolita zrzek艂a si臋 m.in. Wielkopolski po rzek臋 Pilic臋. W zwi膮zku z tym przedmie艣cie Widoma staje si臋 cz臋艣ci膮 Kr贸lestwa Prus, a Przedb贸rz staje si臋 miastem granicznym Rzeczpospolitej.

 

1795

- 24 pa藕dziernika - na skutek III rozbioru Polski Przedb贸rz znalaz艂 si臋 w granicach monarchii Habsburg贸w. Pilica natomiast rzek膮 graniczn膮 miedzy Prusami a Austri膮. Przedb贸rz wszed艂 w sk艂ad Galicji Zachodniej.

 

WIEK XIX

 

1871

- 25 grudnia - urodzi艂 si臋 w Przedborzu Eugeniusz Tryjarski, przysz艂y lekarz medycyny, absolwent UW, wybitny otolaryngolog, aktywny dzia艂acz na rzecz opieki nad zwierz臋tami, prezes zarz膮du g艂贸wnego Zjednoczenia Towarzystw Opieki nad Zwierz臋tami. Jego pacjentem by艂 prezydent Ignacy Mo艣cicki. Wi臋kszo艣膰 偶ycia zwi膮zany z Warszaw膮. Zmar艂 14 III 1944 roku w Milan贸wku. Pochowany zosta艂 na Cnentarzu Pow膮zkowskim.

 

WIEK XX

 

1914

- 17 grudnia - I wojna 艣wiatowa - wojska austro-w臋gierskie zajmuj膮 Przedb贸rz.

 

1917

- 17 pa藕dziernika - ods艂oni臋cie pomnika Tadeusza Ko艣ciuszki w parku na Widomie. Pomnik jest jednym z pierwszych w Polsce wystawionych pomnik贸w ku czci tego polskiego bohatera narodowego. Powsta艂 on dzi臋ki ofiarno艣ci spo艂ecze艅stwa miasteczka;


- 31 pa藕dziernika - do Rady Miasta Przedborza wp艂yn膮艂 wniosek z艂o偶ony przez ksi臋dza Antoniego Axamitowskiego.Wniosek dotyczy艂 wydzielenia pomieszcze艅 pod pierwsz膮 w mie艣cie szko艂臋 艣redni膮 nazywan膮 Preparand膮.

 

1918

- 3 listopada - wiec w Przedborzu z udzia艂em ok. 1000 os贸b przewa偶nie okolicznych w艂o艣cian, na kt贸rym wybrano dw贸ch przedstawicieli na zjazd Zjednoczenia Ludowego do Warszawy w osobach ks. Axsamitowskiego i w艂o艣cianina Tomasza Polusa;


- 13 grudnia - dwunastu w艂o艣cian z powiat贸w koneckiego i radomszcza艅skiego pod przewodnictwem przedborskiego proboszcza ks. Axamitowskiego, z艂o偶y艂 wizyt臋 w Warszawie Naczelnikowi Pa艅stwa J贸zefowi Pi艂sudskiemu.

 

1930

- 18 grudnia - rozporz膮dzenie Ministra Sprawiedliwo艣ci o utworzeniu w Przedborzu urz臋du notariusza. 

 

1931

- 11 listopada - ods艂oni臋cie na ul. Cz臋stochowskiej pomnika ku czci Marsza艂ka J贸zefa Pi艂sudskiego i poleg艂ych obro艅c贸w Ojczyzny w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 roku.

 

1932

- 7 luty - w Przedborzu odby艂 si臋 wiec poparcia dla B.B.W.R. Uczestniczy艂o w nim ok. 400 os贸b, g艂贸wnie w艂o艣cian z okolicznych wsi. Na wiecu przemawia艂 pose艂 Leon Koz艂owski.

 

1934

- 20 pa藕dziernika - w Domu Katolickim, staraniem ks. R臋czajskiego, uruchomiono pierwsze w Przedborzu kino d藕wi臋kowe. Nosi艂o ono nazw臋 Polonia, a pierwszy wy艣wietlony w nim film opowiada艂 o walkach na froncie francusko-niemieckim podczas I wojny 艣wiatowej. Nosi艂 on tytu艂 "Drewniane Krzy偶e".

 

1935

- 23 marca - powstanie przy Nadle艣nictwie Pa艅stwowym w Przedborzu oddzia艂u Ligi Morskiej i Kolonialnej;


- 17 grudnia - odby艂a si臋 w Przedborzu  konferencja organist贸w  dekanatu radoszyckiego.

 

1939

- 1 kwietnia - miasto i gmina Przedb贸rz, wraz z innymi gminami powiatu koneckiego, zostaj膮 od艂膮czone od woj. kieleckiego i w艂膮czone do woj. 艂贸dzkiego (na mocy Ustawy z dnia 9.IV.1938 r.);


- 2 wrze艣nia godz. 18.00 - pojawi艂 si臋 pierwszy - po wybuchu II wojny 艣wiatowej - niemiecki, rozpoznawczy pododdzia艂 pancerny. Rozgorza艂a walka polskich policjant贸w z agresorem. Padli pierwsi zabici i ranni spo艣r贸d mieszka艅c贸w miasta;


- 26 pa藕dziernika - Przedb贸rz wraz z powiatem koneckim (Kreis Ko艅skie) zosta艂 w艂膮czony do Dystryktu radomskiego (Distrikt Radom) w utworzonym na mocy rozkazu Adolfa Hitlera z 12.10.1939 r. Generalnym Gubernatorstwie.

 

1941

- 25 pa藕dziernika - do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz przybywa transport wi臋藕ni贸w, w艣r贸d kt贸rych znajdowali si臋: Chudy Stanis艂aw zam. Taras, Bi艅kowski J贸zef zam. Zagacie, Gaj Zygmunt zam. Policzko, J臋drzycki Zbigniew zam. Policzko, Lederman Josek zam. Przedb贸rz.

 

1943

- 1 marca - wedle spisu ludno艣ci przeprowadzonego przez Niemc贸w w tym dniu w Generalnym Gubernatorstwie, Przedb贸rz liczy艂 3378 mieszka艅c贸w.

 

1948

- 19 listopada - rozprz膮dzenie Minstra Sprawiedliwo艣ci o zniesieniu s膮du grodzkiego w Przedborzu.

 

1970

- 1 stycznia - na mocy rozporz膮dzenia Prezesa Rady Ministr贸w J贸zefa Cyrankiewicza z dnia 22.12.1969 r. wy艂膮czono z granic Przedborza Wol臋 Przedborsk膮, Pohulank臋 oraz Miejskie Pola. 

 

Opracowa艂: Pawe艂 Zi臋ba

 
« poprzedni artyku   nast阷ny artyku »

Pierwszy portal o Przedborzu  
Design by Studio Orma艅ski