Jerozolimska Via Dolorosa

02.04.2015.

Via Dolorosa, z łac. droga cierpienia, droga krzyżowa. To jeden z głównych obrzędów chrześcijańskich w okresie Wielkiego Postu, odprawiany na pamiątkę ostatniej drogi i męczeńskiej śmierci Jezusa Chrystusa. Składa się z czternastu stacji, czternastu ważniejszych momentów w drodze Jezusa z pretorium Golgotę. Ale jest jedna taka Droga Krzyżowa, którą przemierzają co roku setki tysięcy pielgrzymów z całego świata. Znajduje się tam, gdzie Jezus spędził ostatnie dni swojego życia, gdzie został ukrzyżowany i zmartwychwstał. To Via Dolorosa w Jerozolimie.

Panorama Jerozolimy

Współczesna Jerozolima to największe miasto Izraela, stolica państwa, liczy ponad 700 tys. mieszkańców. Jest to także miejsce kultu trzech religii: judaizmu, chrześcijaństwa oraz islamu. Znajduje się tu Wzgórze Świątynne, największy obszar sakralny na świecie, na którym wzniesiono święte dla muzułmanów meczety, jedne z najważniejszych na świecie: Al-Aksa i Kopuła na Skale, a w ich sąsiedztwie znajduje się najświętsze miejsce judaizmu – Mur Zachodni, czyli Ściana Płaczu. Chrześcijanie także mają w Jerozolimie wiele swoich świętych miejsc, wymienić tu należy Ogrójec i Bazylikę Agonii, Grotę Pojmania Jezusa czy Bazylikę Grobu Świętego, położoną przy Wzgórzu Świątynnym, do której prowadzi Via Dolorosa.

Ściana Płaczu

Wzgórze świątynne z widoczną Ścianą Płaczu oraz meczetami Al-Aksa i Kopuła na skale

Ewangelie nie zawierają dokładnych danych o Drodze Krzyżowej. Jej dzisiejszy przebieg wytyczony został ostatecznie pod koniec XVIII wieku, jest więc symboliczna, jednak nie to jest najważniejsze, pielgrzymi przybywają tu przede wszystkim po to, aby w skupieniu rozważać mękę i śmierć Jezusa na ziemi, po której kiedyś chodził, nieważne, czy blisko dwa tysiące lat temu niósł krzyż dokładnie tą samą drogą, czy może układ uliczek był inny. Via Dolorosa to ciąg wąskich uliczek, znajduje się w starej części Jerozolimy, w dzielnicy muzułmańskiej. Oznaczonych jest pierwsze dziewięć stacji, pozostałe znajdują się w Bazylice Grobu. Zwykłemu przechodniowi trudno je zauważyć, nie są to bowiem przepiękne figury, rzeźby czy obrazy, jakie spotykamy w kościołach. Często są to jedynie rzymskie cyfry wyrzeźbione na murach.

Oznaczenie Via Dolorosa

Stacja III Drogi Krzyżowej, po lewej widoczny meczet, w dali synagoga

Jerozolimska Droga Krzyżowa rozpoczyna się przy Bramie Lwów (Bramie św. Szczepana), obok kościoła św. Anny. Stąd pielgrzymi wyruszają, niosąc na ramionach duży drewniany krzyż. Stacja pierwsza znajduje się na dziedzińcu szkoły muzułmańskiej, stacja druga, w której Jezus bierze na barki krzyż – przez Kaplicą Skazania i Kościołem Biczowania. Dalej mamy kolejne dwie stacje, odnowione po II wojnie światowej przez polskich żołnierzy jako wotum. Dalszy odcinek Via Dolorosa biegnie przez ciasną i ruchliwą ulicę handlową, gdzie modlitwa pielgrzymów miesza się z gwarem codzienności, sprzedawcy walczą o klientów, zachęcając do zakupu towarów. Tak też mogło być dwa tysiące lat temu, kiedy Jezus szedł uliczkami Jerozolimy na Golgotę. Tu znajduje się stacja piąta, a nieopodal szósta – kościół greckokatolicki, czyli Dom św. Weroniki. Na skrzyżowaniu Via Dolorosa z bazarem wznosi się kolumna, oznaczająca stację siódmą – drugi upadek Jezusa pod krzyżem. Mijający pielgrzymów muzułmanie często rzucają w ich stronę nieprzyjazne spojrzenia. Dalej, na murze klasztoru prawosławnego umieszczony jest kamień z wyrzeźbionym krzyżem, symbolizujący stację ósmą – miejsce, w którym Jezus spotkał płaczące niewiasty. Stacja dziewiąta – trzeci upadek Jezusa – znajduje się w ślepej uliczce przy wejściu do kościoła koptyjskiego, a oznacza ją kolumna z czasów rzymskich. Tu pielgrzymi zostawiają krzyż. Mijając kaplice koptyjskie, wchodzi się do Bazyliki Grobu Świętego, gdzie znajdują się kolejne stacje Drogi Krzyżowej.

Pielgrzymi podczas Drogi Krzyżowej

Via Dolorosa biegnie przez dzielnicę muzułmańską

Stacja IX przed wejściem do kościoła koptyjskiego

Według tradycji chrześcijańskiej Bazylika stoi na miejscu ukrzyżowania, pogrzebania i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Na początku I wieku znajdowały się tu nieczynne kamieniołomy, w których wykuwano grobowce. Budynek był wielokrotnie niszczony i odbudowywany, stąd jego dzisiejsza architektura jest nieco chaotyczna, ale wrażenie robi jej wielkość. Wnętrze oświetlają liczne lampy oliwne. Bazylika nie należy do żadnego z wyznań, opiekują się nią przedstawiciele różnych wyznań chrześcijańskich, z których każda ma swoje kaplice i ołtarze i odpowiada za utrzymanie porządku w ściśle określonej części. Swoje siedziby mają tu przedstawiciele trzech kościołów: greckiego Prawosławnego Patriarchatu Jerozolimy, Kościoła łacińskiego reprezentowanego przez Zakon Braci Mniejszych, czyli franciszkanów oraz Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego. W wybrane święta bazylika udostępniana jest członkom syryjskiego i etiopskiego kościoła ortodoksyjnego, natomiast Koptyjski Kościół Ortodoksyjny ma prawa tylko do kilku pomieszczeń, a w ściśle określone święta może sprawować obrzędy w swojej niewielkiej kaplicy, znajdującej się z tyłu Grobu Jezusa.

Kaplica Śmierci na Krzyżu

Miejsce ukrzyżowania Jezusa na Golgocie

Kaplica Śmierci na Krzyżu

Stacja dziewiąta Drogi Krzyżowej, przy której wspomina się obdarcie z szat Jezusa, znajduje się zaraz za wejściem do Bazyliki, tuż przy schodach prowadzących na Golgotę. Niegdyś była to otwarta przestrzeń, dlatego dziś, stojąc we wnętrzu Bazyliki, trudno to sobie wyobrazić, nic nie przypomina wzgórza, w Kaplicy Ukrzyżowania, przez szyby znajdujące się w podłodze można dojrzeć jedynie wapienne fragmenty Golgoty. W centralnej części kaplicy znajduje się oprawiony w srebro otwór, przez który można dotknąć miejsca, gdzie stał krzyż. W Kaplicy Ukrzyżowania są dwa ołtarze katolickie i jeden należący do prawosławnych greków, nad miejscem ukrzyżowania. Kolejne trzy stacje: ukrzyżowanie, śmierć na krzyżu i zdjęcie z krzyża znajdują się przy kaplicach łacińskiej i greckiej, ostatnia – złożenie do grobu – w głównej rotundzie Bazyliki, poniżej Kaplicy Grobu Pańskiego. Dalej przechodzi się do niewielkiej Kaplicy Anioła, gdzie znajduje się ołtarz wykonany z kawałka kamienia, który zakrywał wejście do Grobu Jezusa. Stąd przez niskie, 1,33 m przejście, wchodzi się do celu pielgrzymki – niewielkiej ciasnej groty, w której po śmierci złożono ciało Jezusa. Tutaj milkną wszelkie rozmowy, które słychać było jeszcze w bazylice. Po długim oczekiwaniu w kolejce, tu każdy ma chwilę na skupienie i krótką modlitwę, krótką, bo zaraz przerywa ją stukanie dłonią o sklepienie wejścia przez mnicha prawosławnego, pilnującego grobu, aby jak największej liczbie pielgrzymów udało się tu wejść, bo przecież po to przybyli z całego świata i przemierzyli Drogę Krzyżową, aby dotrzeć właśnie w to miejsce i zobaczyć na własne oczy, że Grób Jezusa jest naprawdę pusty.

Grób Jezusa